آزمایش دهيدرواپی آندروسترون سولفات | DHEA

چرا و چه موقع آزمایش انجام می شود؟

• ارزیابی فعالیت غدد فوق کلیه (آدرنال)
• شناسایی تومورهای غدد فوق کلیه
• وجود کیست های متعدد تخمدان (سندرم تخمدان پلی کیستیک PCOS)
• وجود علایم ناشی از اختلال در عملکرد غدد فوق کلیه (آدرنال)
• وجود علایم ناشی از افزایش سطح هورمون های آندروژنی
• بررسی علل هیرسوتیسم (پرمویی) و ویریلیزاسیون (پیدایش صفات مردانه در زنان)

علایم ویریلیزاسیون(Virilization) عبارتند از:

• صدای بم
• هیرسوتیسم (رویش موهای زائد)
• اندام عضله ای
• آکنه
• بزرگ شدن سیب آدم ( adam ‘ s apple)
• کوچک شدن سینه
• ریزش مو با الگوی مردانه
• اختلال یا قطع عادت ماهانه ( amenorrhea) یا نازایی
• بلوغ زودرس در پسران (precocious puberty)

نمونه مناسب

خون سیاهرگی (سرم)

آمادگی برای انجام آزمایش

رعایت شرایط خاصی لازم نیست و نمونه گیری در هر ساعت از شبانه روز می تواند انجام شود.

در مورد خانمها گاهی توصیه میشود که نمونه گیری یک هفته قبل یا بعد از شروع عادت ماهانه انجام شود.

هدف از انجام آزمایش

DHAE یک هورمون آندروژنی (هورمون جنسی مردانه) است که در خون زنان و مردان یافت میشود. این هورمون در ایجاد صفات ثانویه جنسی مردانه در زمان بلوغ نقش دارد و به آندروژن های قوی‌تری مانند تستوسترون و اندروستندیون (androstendione) یا به استروژن (هورمون زنانه) تبدیل می شود. DHEA در بخش قشری غدد آدرنال و مقدار کمی نیز در تخمدان یا بیضه ساخته می شود. ترشح DHEA توسط ACTH (هورمون هیپوفیز) کنترل می شود.

تفسیر نتیجه آزمایش

مقدار DHEA در نوزادان (دختر و پسر) به طور طبیعی بالا است. پس از تولد مقدار آن سریعا کاهش می یابد، اما دوباره در دوره بلوغ، افزایش پیدا می کند. پس از بلوغ سطح آن به بالاترین حد خود رسیده و سپس به تدریج با بالا رفتن سن، کاهش می یابد.

بالا بودن DHEA همیشه با وجود علایم همراه نیست و به علاوه شدت علایم در افراد مختلف کاملا متفاوت است. طبیعی بودن مقدار DHEA همراه با سطح طبیعی هورمون های آندروژنی به نفع طبیعی بودن فعالیت غدد آدرنال است. بعضی از تومورهای آدرنال هورمون ترشح نمی کنند و در این حالت مقدار DHEA طبیعی خواهد بود. در سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ممکن است سطح DHEA افزایش یابد؛ اما از آن جا که این عارضه معمولا به دلیل تولید آندروژن از تخمدان ایجاد می شود، سطح DHEA ممکن است طبیعی باشد.

علل عمده افزایش DHEA عبارتند از:

• تومورهای بخش قشری غدد آدرنال و هیپرپلاژی غدد آدرنال
• افزایش سطح DHEA نشانهی یک بیماری خاص نیست و برای تشخیص علت آن باید بررسیهای بیشتری انجام شود.

علل عمده کاهش DHEA عبارتند از:

• اختلال در عملکرد غدد آدرنال
• کم کاری هیپوفیز با کاهش سطح هورمون هایی که فعالیت غدد آدرنال را کنترل می کنند.
• مصرف این هورمون به شکل داروی مکمل باعث افزایش سطح سرمی آن می شود.