هورمون لوتئینی (LH) هورمون مهمی است که هم در بدن مردان و هم در بدن زنان تولید می‌شود. این هورمون به‌عنوان یک گنادوتروپین شناخته می‌شود و اندام‌های جنسی مردان و زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. درواقع، هورمون لوتئینی بر تخمدان‌های زنان و بیضه‌های مردان تاثیر می‌گذارد. این هورمون در بلوغ، قاعدگی و باروری نقش دارد. میزان هورمون لوتئینی در خون می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات مرتبط با سلامت باروری باشد. به همین دلیل، پزشک در برخی شرایط آزمایش هورمون لوتئینی را تجویز می‌کند. در ادامه با این آزمایش خون بیشتر آشنا می‌شوید اما قبل از آن لازم است با هورمون LH بیشتر آشنا شوید.
قبل از پرداختن به موضوع آزمایش هورمون لوتئینی لازم است در ابتدا با این هورمون بیشتر آشنا شوید. هورمون لوتئینی هورمونی است که در غده هیپوفیز تولید می‌شود. غده هیپوفیز در قسمت تحتانی مغز قرار دارد و حدودا به اندازه یک نخود است. اگر زن هستید هورمون لوتئینی بخشی مهم از چرخه قاعدگی شما محسوب می‌شود. این هورمون با هورمون دیگری به نام هورمون تحریک‌کننده فولیکول (FSH) کار می‌کند که هورمون تحریک‌کننده فولیکول نیز یک گنادوتروپین است و در غده هیپوفیز تولید می‌شود.
FSH فولیکول تخمدان را تحریک می‌کند و باعث رشد تخمک می‌شود. این هورمون همچنین در تولید استروژن در فولیکول نقش دارد. افزایش استروژن به غده هیپوفیز سیگنال می‌دهد که تولید FSH را متوقف کند و افزایش تولید LH را شروع کند. افزایش تولید LH موجب می‌شود تخمک از تخمدان آزاد شود و درواقع فرایندی به نام تخمک‌گذاری اتفاق بیفتد. در فولیکول خالی سلول‌ها تکثیر می‌شوند و آن را به جسم زرد تبدیل می‌کنند. این ساختار پروژسترون را آزاد می‌کند که هورمونی ضروری برای حفظ بارداری است. اگر بارداری اتفاق نیفتد سطح پروژسترون کاهش می‌یابد و چرخه قاعدگی دوباره شروع می‌شود.
اگر مرد هستید غده هیپوفیز شما نیز هورمون LH تولید می‌کند. این هورمون به گیرنده‌های سلول‌های خاصی در بیضه‌ها به نام سلول‌های لیدیگ وصل می‌شود که این امر موجب آزاد شدن تستوسترون می‌شود. تستوسترون هورمونی است که برای تولید سلول‌های اسپرم ضروری است.
آزمایش هورمون لوتئینی میزان LH را در خون اندازه‌گیری می‌کند. اگر زن هستید، میزان این هورمون در جریان خون شما با توجه به سنی که دارید و همچنین در طول چرخه قاعدگی متفاوت است. میزان هورمون لوتئینی با بارداری نیز تغییر می‌کند. اگر باردار هستید و پزشک برای شما آزمایش LH مرتبط با باروری را تجویز کرده است، لازم است تست‌های متعددی بدهید تا افزایش و کاهش سطح هورمون‌های شما بررسی شود. سطح هورمون LH را می‌توان با تجزیه‌وتحلیل نمونه ادرار نیز اندازه‌گیری کرد.
اگر مرد هستید پزشک ممکن است آزمایش هورمون لوتئینی را برای تعیین سطح پایه LH تجویز کند. همچنین او ممکن است سطح LH را پس از تزریق هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) اندازه‌گیری کند. اندازه‌گیری سطح LH پس از دریافت هورمون می‌تواند نشان دهد که آیا غده هیپوفیز یا بخشی دیگر از بدن شما با مشکل روبروست یا خیر.
دلایل زیادی برای تجویز آزمایش LH توسط پزشک وجود دارد. سطح LH با مشکلات قاعدگی، باروری و شروع بلوغ در ارتباط است. برخی مواردی که موجب می‌شوند پزشک آزمایش هورمون لوتئینی را تجویز کند شامل موارد زیر می‌شوند:
پزشک ممکن است آزمایش LH را همراه با بررسی سایر هورمون‌ها مثل تستوسترون، پروژسترون، FSH و استرادیول در نظر بگیرد.
در صورت عدم قاعدگی یا قاعدگی نامنظم، پزشک ممکن است بخواهد میزان LH را در خون اندازه‌گیری کند تا علت اصلی مسئله را پیدا کند. سطح LH باید بعد از یائسگی افزایش یابد زیرا تخمدان‌ها دیگر عمل نمی‌کنند.
اگر در باردار شدن با مشکل مواجهید پزشک ممکن است آزمایش هورمون لوتئینی را تجویز کند. سطح LH می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکل در موجودی تخمک در تخمدان‌های زن و تعداد اسپرم مردان باشد که هردوی این موارد بر باروری تاثیر می‌گذارند.
پزشک برای افراد جوان‌تر ممکن است آزمایش LH را برای تشخیص علل زمینه‌ای بلوغ دیرهنگام یا زودهنگام تجویز کند. پزشک بررسی می‌کند که آیا فرد علائم بلوغ را نشان می‌دهد یا خیر. علائم بلوغ شامل رشد پستان و قاعده شدن در دخترها، رشد بیضه و آلت تناسلی در پسرها و رشد موهای ناحیه تناسلی در پسران و دختران است.
از آزمایش ادرار LH می‌توان برای تعیین زمان تخمک‌گذاری استفاده کرد. هنگامی‌که سطح LH شروع به افزایش می‌کند، این مسئله ممکن است نشان دهد که احتمالا تخمک‌گذاری در عرض یک تا دو روز آینده اتفاق می‌افتد. این نوع آزمایش‌ها را می‌توان در خانه انجام داد و اغلب از آن برای افزایش احتمال بارداری استفاده می‌شود. لازم است توجه داشته باشید که این کار با آزمایش ادرار انجام می‌شود نه آزمایش خون.
برای انجام آزمایش هورمون لوتئینی، پزشک مقدار کمی از خون شما را می‌گیرد، سپس نمونه خونتان در آزمایشگاه مورد تجزیه‌وتحلیل قرار می‌گیرد. برای گرفتن خون، تکنسین آزمایشگاه بالای بازوی شما را با یک نوار الاستیک می‌بندد تا رگ‌های شما راحت‌تر مشاهده شوند. او پوست شما را ضدعفونی می‌کند و سوزن را داخل یک ورید بازویتان قرار می‌دهد.
سپس خون در لوله متصل به سوزن جمع‌آوری می‌گردد. این فرایند کوتاه و بدون درد است. پزشک ممکن است از شما بخواهد به مدت چند روز، روزانه آزمایش خون بدهید. ازآنجایی‌که میزان LH در خون در طول چرخه قاعدگی متفاوت است، ممکن است برای اندازه‌گیری دقیق سطح LH چند نمونه موردنیاز باشد.
نمونه‌گیری از خون خطرات زیادی به همراه ندارد. ممکن است ناحیه نمونه‌گیری کمی کبود شود اما اگر باند را بر روی ناحیه فشار دهید احتمال آن کاهش می‌یابد. اگرچه، فلبیت در موارد نادری اتفاق می‌افتد اما ممکن است در هنگام خون‌گیری اتفاق بیفتد. اگر این اتفاق بیفتد، تکنسین آزمایشگاه احتمالا از شما می‌خواهد که در طول روز یک کمپرس گرم بر روی ورید قرار دهید. اگر هر نوع اختلال خونریزی دهنده دارید، حتما به پزشک اطلاع دهید تا از عوارض خون‌گیری جلوگیری شود.
پزشک برای انجام این آزمایش دستورالعمل دقیقی را به شما ارائه می‌دهد. ممکن است از شما خواسته شود که مصرف برخی از داروها را متوقف کنید. بنابراین، مهم هست که پزشکتان را در جریان همه داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید قرار دهید. اگر زن هستید، ممکن است لازم باشد تا چهار هفته قبل از آزمایش، از مصرف داروهای ضدبارداری یا سایر داروهای هورمونی اجتناب کنید. همچنین، پزشک ممکن است بخواهد که از تاریخ آخرین قاعدگی شما مطلع شود.
مانند بسیاری از آزمایش‌ها، ممکن است از شما خواسته شود که تا هشت ساعت قبل از آزمایش از خوردن و آشامیدن اجتناب کنید و به‌اصطلاح ناشتا باشید. همچنین، اگر هفت روز قبل از آزمایش هورمون لوتئینی هر نوع آزمایشی با یک ماده رادیواکتیو داده‌اید به پزشکتان در این مورد اطلاع دهید. این مواد می‌توانند موجب خطا در نتایج آزمایش شما شوند.
پس از دریافت نتیجه هورمون لوتئینی ، پزشک در مورد آن با شما صحبت می‌کند. مقادیر طبیعی سطح LH خون عبارت‌اند از:
اگر زن هستید افزایش سطح LH و FSH می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات تخمدان باشد. این مشکل به‌عنوان نارسایی اولیه تخمدان شناخته می‌شود. برخی از علل نارسایی اولیه تخمدان عبارت‌اند از:
سطوح پایین LH و FSH می‌تواند نشان‌دهنده نارسایی ثانویه تخمدان باشد. این بدان معناست که بخشی دیگر از بدن شما باعث نارسایی تخمدان می‌شود. در بسیاری از موارد، این مسئله ناشی از مشکلاتی در قسمت‌هایی از مغز است که هورمون‌ها را تولید می‌کنند. برای مثال، می‌توان به غده هیپوفیز اشاره کرد.
اگر مرد هستید، سطح بالای LH می‌تواند نشان‌دهنده نارسایی اولیه بیضه باشد. علل این بیماری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
نارسایی ثانویه بیضه نیز می‌تواند به دلیل یک علت مغزی مانند اختلال در هیپوتالاموس باشد. همچنین، اگر پزشک تزریق GnRH را انجام داده است و سطح LH شما کاهش یافته یا ثابت مانده است، اغلب عامل این مسئله یک بیماری هیپوفیز است. سطوح پایین LH در مردان بالغ نیز ممکن است منجر به کاهش سطح تستوسترون شود و درنهایت، علائم زیر را ایجاد کند:
سطح بالای LH در کودکان می‌تواند باعث بلوغ زودرس شود. دختران بیشتر از پسرها دچار بلوغ زودرس می‌شوند. دلایل اصلی این مسئله می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
اگر سطح LH کودک طبیعی یا پایین باشد و بلوغ دیررس اتفاق بیفتد ممکن است نشان‌دهنده برخی اختلالات زمینه‌ای باشد. این اختلالات عبارت‌اند از:
داروهایی که می‌توانند موجب تغییر سطح LH شوند عبارت‌اند از:
درنهایت، آزمایش هورمون LH به پزشک کمک می‌کند که تشخیص دهد آیا در سیستم تولیدمثل شما مشکلی وجود دارد یا خیر. از سوی دیگر، از این آزمایش برای تشخیص مشکلات غده هیپوفیز و بلوغ زودرس و دیررس نیز استفاده می‌شود. همچنین، اگر زن هستید می‌توانید در خانه از آزمایش ادرار LH استفاده کنید تا از زمان تخمک‌گذاری خود آگاه شوید و بدانید در چه زمانی احتمال بارداری شما بیشتر است. برای انجام آزمایشات خود می توانید از آزمایش آنلاین استفاده کنید.
