آزمایش ژنتیک سرطان
نوشته شده توسط مهدی یاری
08 / 04 / 1400
سرطان یک بیماری است که در آن برخی از سلول‌های بدن به حدی رشد می‌کنند و تکثیر می‌شوند که مدیریت آن‌ها دشوار می‌گردد. به‌طورمعمول، رشد و تقسیم سلول‌ها در بدن به‌شدت تحت کنترل است و ژن‌های زیادی وجود دارند که موجب تنظیم این فرایندها می‌شوند. هنگامی‌که برخی تغییرات ژنتیکی در سلول‌ها رخ می‌دهند، روش رشد و تکثیر آن‌ها غیرعادی می‌شود و این مسئله موجب ایجاد سرطان می‌گردد.
عوامل مختلفی در تغییرات ژنتیکی سلول‌ها نقش دارند. علاوه بر محیط و سبک زندگی، ژنتیک نیز یکی از عوامل بسیار تاثیرگذار است. این امکان وجود دارد که شما برخی تغییرات ژنتیکی را به ارث ببرید که موجب افزایش احتمال ابتلای شما به سرطان شوند. در این شرایط، آزمایش ژنتیک سرطان به شما کمک می‌کند که برخی از این تغییرات ژنتیکی را شناسایی کنید و از احتمال ابتلای خود به سرطان آگاه شوید. در ادامه با این آزمایش بیشتر آشنا خواهید شد.
فهرست مطالب
آزمایش ژنتیک سرطان چیست؟
آزمایش ژنتیک سرطان یک ابزار است که از طریق آن می‌توان احتمال ابتلا به سرطان ارثی را تشخیص داد. برخی از سرطان‌ها که به نظر می‌رسد ژن‌های خاصی در ابتلا به آن‌ها نقش دارند عبارت‌اند از:
- سرطان پستان
- سرطان روده بزرگ
- سرطان پروستات
- سرطان تخمدان
- سرطان پانکراس
علاوه بر این لیست سرطان های ارثی، سایر سرطان‌هایی که به نظر می‌رسد ژن‌های خاصی در خطر ابتلا به آن‌ها نقش دارند شامل سرطان‌های پوست، تیروئید و کلیه‌ها هستند. آزمایش ژنتیک به دنبال متغیرهای ژنتیکی‌ای است که با افزایش خطر ابتلا به سرطان‌ها ارتباط دارند.
موسسه ملی سرطان تخمین می‌زند که متغیرهای ژنتیکی ارثی در پنج تا 10 درصد انواع سرطان‌ها نقش دارند. گزینه‌های زیادی برای آزمایش ژنتیک سرطان وجود دارد. به‌عنوان‌مثال، پزشک ممکن است آزمایشی را برای یافتن متغیرها در یک ژن توصیه کند. همچنین تست‌هایی وجود دارند که می‌توانند متغیرها را در چندین ژن شناسایی کنند.
آزمایش ژنتیک سرطان چگونه انجام می‌شود؟
مولفه‌های مختلفی وجود دارند که با آزمایش ژنتیک سرطان ارتباط دارند. در ادامه با هر یک از این مولفه‌ها آشنا می‌شوید.
ارزیابی خطر آزمایش ژنتیک سرطان
پزشک یا مشاور ژنتیک، سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی شما را بررسی می‌کند تا تصمیم بگیرد که آیا لازم است آزمایش ژنتیک سرطان را بدهید یا خیر.
مشاوره ژنتیک
مشاور ژنتیک به شما اطلاعاتی خواهد داد تا بر اساس آن تصمیم بگیرید که آیا می‌خواهید آزمایش ژنتیک سرطان را بدهید یا خیر. اطلاعاتی که مشاور در اختیار شما قرار می‌دهد شامل موارد زیر می‌شود:
- چگونه می‌توان بیماری سرطان را به ارث برد.
- چگونه برخی تغییرات ژنتیکی خاص می‌توانند احتمال ابتلا به سرطان را افزایش دهند.
- آزمایش ژنتیک چگونه انجام می‌شود.
- آزمایش ژنتیک چه محدودیت‌هایی دارد.
- آزمایش ژنتیک چه جوانب مثبت و منفی‌ای دارد.
- نتیجه آزمایش چه کاربردهایی دارد.
- نتایج آزمایش چگونه می‌تواند سلامت روان شما یا روابط شما با اعضای خانواده را تحت تاثیر قرار دهد.
نقش مشاور ژنتیک پس از انجام آزمایش ژنتیک نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. او می‌تواند به شما کمک کند که نتیجه تست خود را تفسیر کنید و در مورد اقدامات لازم بعدی با یکدیگر صحبت کنید
رضایت آگاهانه آزمایش ژنتیک سرطان
اگر تصمیم به دادن آزمایش ژنتیک سرطان دارید لازم است فرم رضایت آگاهانه را امضا کنید. این فرم تایید می‌کند که موارد زیر به شما اطلاع داده شده است:
- هدف و علت آزمایش
- دقت آزمایش و همچنین محدودیت‌های آن
- ابعاد مثبت و منفی آزمایش
- پیامدهای بالقوه نتایج
- هر جایگزین بالقوه‌ای برای آزمایش
- حقوق مربوط به حریم خصوصی شما
- حق شما برای امتناع از دادن آزمایش
جمع‌آوری و تحلیل نمونه آزمایش ژنتیک سرطان
برای نمونه‌گیری معمولا از رگ بازوی شما خون گرفته می‌شود. بااین‌حال، ممکن است از بزاق یا سلول‌های داخل دهان در اطراف گونه نیز به‌عنوان نمونه استفاده شود. پس از این مرحله، نمونه در آزمایشگاهی که تخصص آن آزمایش ژنتیک است مورد تجزیه‌وتحلیل قرار می‌گیرد. ممکن است چندین هفته طول بکشد تا نتیجه آزمایش اعلام شود.
دریافت نتیجه آزمایش ژنتیک سرطان
پس از اینکه نتیجه آماده شد میتوانید به مشاور ژنتیک مراجعه کنید تا در مورد نتیجه با او صحبت کنید. نتیجه آزمایش ژنتیک سرطان به سه صورت مثبت، منفی یا اهمیت نامشخص اعلام می‌شود که در ادامه با تفسیر هر یک از آن‌ها آشنا می‌شوید.
- نتیجه مثبت: این نتیجه نشان می‌دهد که متغیر ژنتیکی‌ای که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد شناسایی شده است. در این شرایط، مشاور ژنتیک در مورد میزان خطر و اقدامات بعدی با شما صحبت خواهد کرد. برخی از اقدامات بعدی عبارت‌اند از:
- غربالگری زودتر و مکرر برای سرطان
- ایجاد تغییراتی در سبک زندگی برای کاهش خطر ابتلای شما به سرطان
- از بین بردن بافت در معرض خطر مانند انجام عمل جراحی ماستکتومی در شرایط احتمال بالای ابتلا به سرطان پستان
- مصرف برخی داروها برای کاهش خطر ابتلا به سرطان و پیشگیری از شیمی‌درمانی
- نتیجه منفی: این نتیجه نشان می‌دهد که متغیر ژنتیکی مرتبط با خطر سرطان در نمونه شناسایی نشده است. بااین‌حال، مهم است به یاد داشته باشید که نتیجه منفی آزمایش ژنتیک سرطان به این معنی نیست که در طول زندگی خود هرگز به سرطان مبتلا نخواهید شد.
- اهمیت نامشخص: در این حالت، یک متغیر ژنتیکی شناسایی شده است اما اهمیت آن در افزایش خطر ابتلا به سرطان هنوز واضح نیست.
آزمایش ژنتیک سرطان چه مزایایی دارد؟
با توجه به تاثیر ژنتیک در سرطان، آزمایش ژنتیک سرطان می‌تواند با چندین مزیت بالقوه همراه باشد. در ادامه با برخی از این مزایا آشنا می‌شوید.
- آرامش خاطر: اگر نوع خاصی از سرطان در خانواده شما وجود داشته باشد با دریافت نتیجه منفی آزمایش ژنتیک سرطان، خیالتان آسوده می‌شود که ژن این بیماری را به ارث نبرده‌اید.
- اقدامات پیشگیرانه: وقتی متوجه می‌شوید که ژن مرتبط با سرطان را دارید می‌تواند اقدامات پیشگیرانه‌ای را انجام دهید تا خطر ابتلای خود را به سرطان کاهش دهید و از سوی دیگر، علائم سرطان را به‌سرعت متوجه شوید.
- آزمایش خانوادگی: این امکان وجود دارد که اعضای نزدیک خانواده از طریق نتیجه آزمایش ژنتیک شما، اطلاعاتی در مورد احتمال ابتلای خودشان به سرطان کسب کنند. همچنین ممکن است با دادن این آزمایش، آن‌ها را نیز به انجام این کار تشویق کنید.
چه کسانی باید آزمایش ژنتیک سرطان بدهند؟
پزشک یا مشاور ژنتیک ممکن است در موارد زیر انجام آزمایش ژنتیک سرطان را تجویز کند:
- شما سابقه شخصی یا خانوادگی نوعی از سرطان را دارید.
- آزمایش می‌تواند به‌طور موثری ژن‌هایی را شناسایی کند که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند.
- از نتایج آزمون می‌توان برای تعیین اقدامات پیشگیرانه یا روش‌های درمانی استفاده کرد.
- در ادامه نگاه دقیق‌تری به این موضوع خواهیم داشت که در چه شرایطی انجام آزمایش ژنتیک سرطان مفید است.
سابقه خانوادگی در سرطان
اگر سابقه خانوادگی نوع خاصی از سرطان را داشته باشید ممکن است پزشک برای شما انجام آزمایش ژنتیک سرطان را توصیه کند. در این صورت میتوانید متوجه شوید که چقدر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارید. آزمایش ژنتیک در موارد زیر معمولا انجام می‌شود:
• دو یا بیش از دو عضو نزدیک از خانواده شما به سرطان مبتلا شده است.
• چندین نفر در یک طرف خانواده به یک نوع سرطان مبتلا شده‌اند.
• سرطان در خانواده وجود دارد و از قبل با یک متغیر ژنتیکی مرتبط بوده‌اند.
• اعضای خانواده به چندین نوع سرطان مبتلا شده‌اند و معمولا قبل از 50 سالگی تشخیص گرفته‌اند.
به‌عنوان‌مثال، کسی که هم خواهر و هم مادر او به سرطان پستان مبتلا شده است، ممکن است لازم باشد ازنظر ژن‌های BRCA1 و BRCA2 موردبررسی قرار گیرد. اگر نتیجه آزمایش این فرد مثبت شود می‌تواند اقدامات پیشگیرانه را شروع کند.
سابقه شخصی در سرطان
فردی که قبلا به سرطان مبتلا شده است ممکن است بخواهد متوجه شود که این سرطان عامل ژنتیکی دارد یا خیر. این امر به‌خصوص در شرایطی کاربرد دارد که او سابقه خانوادگی نوع خاصی از سرطان را داشته باشد یا اعضای خانواده او قبل از 50 سالگی، تشخیص سرطان گرفته باشند.
اعضای خانواده
دانستن این موضوع که یکی از بستگان، ژن مربوط به یک نوع سرطان خاص را دارد می‌تواند برای اعضای خانواده نیز مفید باشد. این امر موجب می‌شود که آن‌ها نیز آزمایش ژنتیک سرطان را بدهند.
آیا آزمایش ژنتیک سرطان دقیق است؟
آزمایش ژنتیک سرطان، کامل نیست. اگر نتیجه مثبت این آزمایش را دریافت کنید به این معنا نیست که حتما به سرطان مبتلا می‌شوید، بلکه به این معنی است که خطر ابتلای شما به این بیماری بالاست. علاوه بر این، به یاد داشته باشید که انواع سرطان با یکدیگر متفاوت هستند. به همین دلیل، هر یک از انواع بیماری با سطح خطر متفاوتی همراه هستند. مشاور ژنتیک می‌تواند در این مورد، راهنمایی‌های بیشتری را به شما ارائه دهد.
درنهایت، آزمایش ژنتیک سرطان به شما کمک می‌کند که متوجه شوید آیا متغیرهای ژنتیکی مربوط به نوع خاصی از سرطان را دارید یا خیر. این آزمایش معمولا در شرایط داشتن سابقه خانوادگی یا شخصی سرطان انجام می‌شود. آزمایش ژنتیک سرطان، فواید بسیار زیادی دارد. به‌عنوان‌مثال، نتیجه منفی آن با آرامش خاطر همراه است و نتیجه مثبت می‌تواند به شما کمک کند که برای جلوگیری از بروز سرطان، اقدامات پیشگیرانه‌ای را انجام دهید. مشاور ژنتیک می‌تواند به شما کمک کند تا برای انجام آزمایش ژنتیک سرطان تصمیم بگیرید.
مجموعه آزمایش آنلاین پیشرو در خدمات رسانی در منزل ، شما عزیزان میتوانید خدمات آزمایش ژنتیک ، آزمایش hpv ، فیزیوتراپی در منزل ، تست اعتیاد در منزل ، ویزیت پزشک در منزل با آزمایش آنلاین تجربه کنید
