آزمایشگاه
نوشته شده توسط مدیر سایت
03 / 02 / 1396
به طور حتم تاکنون نام آزمایشگاه را در قالب های متفاوتی مانند آزمایشگاه تشخیص طبی، آزمایشگاه ژنتیک، آزمایشگاه پاتولوژی و پاتوبیولوژی شنیده اید و با آن تا حدود زیادی آشنایی دارید. در جوامع مختلف آزمایشگاه ها کاربردهای متفاوتی نیز دارند و اگرچه اشخاص به احتمال فراوان با این آزمایشگاه ها سروکار داشته اند اما معمولا از تفاوتی که بین آن ها وجود دارد، آگاه نیستند. در این مقاله خلاصه ای از هر یک از آن ها را بیان خواهیم نمود.
آزمایشگاه تشخیص طبی
در آزمایشگاه تشخیص طبی بخش های مختلفی نظیر بخش هماتولوژی، بیوشیمی، سرولوژی، میکروب شناسی، هورمون شناسی، الایزا و اسپرموگرام وجود دارد که در هر یک از آن ها عمدتا روی نمونه های خون، مدفوع، ادرار، زخم، خلط و … آزمایش هایی انجام می شود.
در مورد آزمایشگاه تشخیص طبی مجوز وزارت بهداشت و درمان مورد نیاز است و مدرک افرادی که در بخش های مختلف این آزمایشگاه کار می کنند میکروبیولوژی یا علوم آزمایشگاهی است.
آزمایشگاه ژنتیک
آزمایشگاه ژنتیک وظیفه تشخیص و یا بررسی احتمال وجود بیماری های ژنتیکی در یک خانواده را دارد و برای این کار از روش های مختلفی استفاده می شود که این روش ها در عین دقت فراوان، بسیار گران قیمت نیز می باشد. این روش ها شامل روش های مولکولی مانند پی سی ار (PCR) و انواع مختلف آن و هم چنین کاریوتایپ می باشد و در کنار این روش ها در مواقع پیش از بارداری معمولا مشاوره ژنتیک نیز انجام می گردد.
آزمایش های ژنتیک دارای انواع مختلفی است. بعضی از این آزمایش ها بر اساس بررسی کروموزومی و برخی دیگر مبتنی بر بررسی های دی ان آ قرار گرفته اند. به عنوان مثال آزمایش هایی نظیر بررسی سندرم داون یا تریزومی 18 آزمایش هایی بر پایه بررسی کروموزومی می باشد در حالی که بیماری هایی مانند تالاسمی و هموفیلی که به نوعی بیماری تک ژنی می باشند، از نظر دی ان آ مورد بررسی قرار می گیرند. این آزمایش ها در مدت زمان های مختلفی مورد بررسی قرار می گیرند و البته امکان انجام آزمایش در داخل کشور و یا نیاز به فرستادن نمونه آزمایش به خارج از کشور نیز در این موضوع دخیل اند.
آزمایشگاه پاتولوژی
واژه پاتولوژی از دو بخش پاتو (آسیب و بیماری) و لوژی (علم مطالعه) تشکیل شده و در معنای لغوی به معنای آسیب شناسی می باشد. متخصصانی که در چنین آزمایشگاهی فعالیت می کنند، پاتولوژیست نام دارند که مدرک پزشکی عمومی را دارا بوده و به عنوان دوره تخصص، این علم را در طول مدت 4 سال فرا می گیرند.
علم پاتولوژی شامل سه بخش می باشد:
- آسیب شناسی عمومی: سازوکار اخلال در سطح مولکولی و سلولی را دنبال می کند و به نوعی پایه و اساس علم پاتولوژی می باشد. این علم در تشخیص بیماری های انسانی کاربرد دارد.
- آسیب شناسی تشریحی: این شاخه از پزشکی، بیماری های مختلف را بر اساس ظاهر اورگان ها و مشخصات مولکولی و ایمونولوژیک آن ها بررسی می نماید.
- آسیب شناسی بالینی: شاخه دیگری از پزشکی است که مایعات بدن مثل خون، ادرار و … را به صورت آزمایشگاهی آنالیز کرده و با بهره گیری از علم شیمی، خون شناسی، میکروبیولوژی و … به تشخیص بیماری ها می پردازد.
در آزمایشگاه پاتولوژی، مایعات و بافت های بدن به صورت میکروسکوپی بررسی می شوند؛ تغییرات، اختلالات و مشکلات ژنتیکی و تغذیه ای تشخیص داده شده و علت های مختلفی که باعث به وجود آمدن چنین مشکلاتی می شوند را مورد بررسی قرار می دهند.
آزمایشگاه پاتوبیولوژی
به آزمایشگاه هایی که آزمایش های تشخیص طبی و پاتولوژی را با هم انجام می دهند، آزمایشگاه پاتوبیولوژی می گویند که معمولا از لحاظ دستگاه ها و امکانات آزمایشگاهی پیشرفته تر بوده و هم چنین دارای فضایی گسترده تر نسبت به آزمایشگاه های دیگر می باشند. بنابراین چنین آزمایشگاهی دارای بخش هایی بوده که متخصصین مربوط به هر بخش در آن به فعالیت می پردازند.
