یائسگی چیست و در یائسگی چه مراحلی را طی می‌کنیم
نوشته شده توسط سمانه نصیری
30 / 10 / 1399
یائسگی یا menopause یکی از رخدادهای اختصاصی است که فقط در زنان ایجاد می‌شود. وضعیتی که امکان باروری را از زنان سلب می‌کند و تغییرات زیادی در شرایط جسمی آنها به وجود می‌آورد. این مقاله تلاش کرده، اطلاعات جامعی از یائسگی را ارائه دهد.
فهرست مطالب
یائسگی چیست؟
یائسگی، معمولا از سنین 40 تا 58 سالگی در افراد شروع می‌شود، اما در برخی زنان می‌تواند به دلیل موارد نادر ژنتیکی یا برخی بیماری‌ها و درمان‌ها، زودتر از این زمان هم اتفاق بیافتد. در این دوران، بسیاری از زنان، علائم جسمی متفاوتی مانند گرگرفتگی، تعریق شبانه، خشکی واژن و کاهش میل جنسی را تجربه می‌کنند که بسته به شدت آن می‌تواند آزار دهنده باشد. همچنین همراه با تغییرات جسمی، ایجاد اضطراب و تغییر خلق و خو هم مشاهده می‌شود.
زمان شروع این علائم، ممکن است قبل از پایان قاعدگی شروع شود و تا چندین سال ادامه داشته باشد و تاثیرات خفیف تا شدیدی بر کیفیت زندگی زنان داشته باشد. اما خبر خوب این است که به لطف پیشرفت علم پزشکی، روش‌هایی برای کنترل این علائم وجود دارد.
هر فرد یائسگی را متفاوت تجربه خواهد کرد. بسیاری از افراد زندگی کامل و پرتحرکی را در طول دوره انتقال و پس‌ازآن دارند و برخی افراد از اینکه دیگر مجبور به سازگاری با قاعدگی یا کنترل بارداری نیستند، احساس راحتی می‌کنند. در ادامه با این موضوع بیشتر آشنا می‌شوید که یائسگی چیست و در یائسگی چه مراحلی را طی می‌کنیم.
در یائسگی چه مراحلی را طی می‌کنیم؟
در اواخر دهه 40 تا اوایل دهه 50 زندگی، تخمدان شما دیگر دو هورمون مورد نیاز برای باروری یعنی استروژن و پروژسترون را تولید نمی‌کند و دوره‌های قاعدگی به مدت یک سال متوقف می شود. در نتیجه، یائسگی طبیعی، پایان دائمی قاعدگی است و با هیچ نوع درمان پزشکی ایجاد نمی‌شود. برای زنانی که یائسگی طبیعی دارند، این روند تدریجی است و در سه مرحله ایجاد می‌شود که در ادامه این سه مرحله را با جزئیات بیشتری بررسی کرده‌ایم:
1. مرحله پیش از یائسگی
مرحله پیش از یائسگی می‌تواند هشت تا 10 سال قبل از یائسگی شروع شود، زمانی که تخمدان‌ها به تدریج استروژن کمتری تولید می‌کنند. این مرحله معمولا از دهه 40 زندگی شما شروع می‌شود، اما می‌تواند از دهه 30 نیز شروع شود. مرحله پیش از یائسگی تا زمان یائسگی یعنی زمانی که تخمدان‌ها آزاد کردن تخمک را متوقف می‌کنند ادامه دارد. در یکی دو سال آخر مرحله پیش از یائسگی، کاهش استروژن تسریع می‌شود. زنان در این مدت هنوز سیکل قاعدگی دارند و می‌توانند باردار شوند.
در این مرحله، بسیاری از زنان ممکن است علائم یائسگی را تجربه کنند. علائمی که در این مرحله تجربه می‌کنید عبارت‌اند از دوره‌های نامنظم قاعدگی، دوره‌های قاعدگی که سنگین‌تر یا سبک‌تر از حد معمول هستند، شدیدتر شدن سندرم پیش از قاعدگی (PMS)، حساسیت پستان، افزایش وزن، تغییرات مو، تپش قلب، سردرد، از دست دادن میل جنسی، مشکلات تمرکز، فراموشی، دردهای عضلانی، عفونت‌های دستگاه ادراری، مسائل مربوط به باروری در زنانی که سعی در بارداری دارند.
2. مرحله یائسگی
اگر سوال شما این است که یائسگی چیست و در یائسگی چه مراحلی را طی می‌کنیم؟ لازم است بدانید یائسگی زمانی است که شما دیگر قاعدگی را تجربه نمی‌کنید. در این مرحله تخمدان‌ها آزاد کردن تخمک‌ها و تولید استروژن خود را متوقف کرده‌اند. یائسگی زمانی تشخیص داده می‌شود که شما یک سال قاعده نشده‌اید. اگر بیش از یک سال، پریود نشوید دیگر امکان بارداری وجود ندارد.
با کاهش سطح استروژن، ممکن است علائم یائسگی را تجربه کنید. برخی از این علائم ممکن است درحالی‌که هنوز در مرحله قبل از یائسگی هستید، رخ دهد. نشانه‌های یائسگی عبارت‌اند از: تعریق شبانه، گرگرفتگی، افسردگی، اضطراب یا تحریک‌پذیری، نوسانات خلقی، بی‌خوابی، خستگی، خشکی پوست، خشکی واژن، تکرر ادرار.
3. مرحله پس از یائسگی
این مرحله زمانی اطلاق می‌شود که شما کل یک سال را قاعده نمی‌شوید (بقیه زندگی شما بعد از یائسگی). در طی این مرحله، علائم یائسگی، مانند گرگرفتگی، ممکن است برای بسیاری از زنان کاهش یابد. با این حال، برخی از زنان علائم یائسگی را برای یک دهه یا بیشتر پس از انتقال یائسگی تجربه می‌کنند.
در نتیجه سطح پایین‌تر استروژن، زنان یائسه در معرض خطر ابتلا به تعدادی از بیماری‌ها مانند پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی هستند. داروها، مانند هورمون درمانی و یا داشتن سبک زندگی سالم، ممکن است خطر برخی از این شرایط را کاهش دهند. از آنجاکه رخ دادن هر یک از این شرایط در هر فردی متفاوت است، لازم است با پزشک خود در این مورد صحبت کنید تا بدانید برای کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌ها چه کاری باید انجام دهید.
یائسه شدن چقدر طول می‌کشد؟
اکنون که می‌دانید یائسگی چیست و در یائسگی چه مراحلی را طی می‌کنیم، لازم است بدانید طول هر مرحله از انتقال به یائسگی می‌تواند برای هر فرد متفاوت باشد. میانگین طول دوره یائسگی حدود چهار سال است. برخی از زنان ممکن است فقط برای چند ماه در این مرحله باشند، درحالی‌که برخی دیگر بیش از چهار سال در این مرحله گذار هستند. اگر بیش از 12 ماه پریود نشوید، دیگر در مرحله پیش از یائسگی نیستید. با این حال، اگر داروهای خاصی مصرف می‌کنید یا شرایط پزشکی خاصی دارید که ممکن است دوره‌های قاعدگی شما را تحت تاثیر قرار دهند، تشخیص مرحله انتقال به یائسگی در شما می‌تواند دشوار باشد.
یائسگی زودرس چیست؟
یائسگی، هنگامی‌که در سنین 45 تا 55 سالگی رخ دهد، «طبیعی» تلقی می‌شود و بخشی طبیعی از پیری است اما برخی از زنان می‌توانند یائسگی زودرس را یا درنتیجه یک مداخله جراحی (مانند برداشتن تخمدان‌ها) یا آسیب به تخمدان‌ها (مانند شیمی‌درمانی) تجربه کنند. یائسگی که قبل از 45 سالگی رخ دهد، بدون در نظر گرفتن علت آن، یائسگی پیش رس نامیده می‌شود. یائسگی‌ای که در سن 40 سالگی یا کمتر اتفاق می‌افتد یائسگی زودرس محسوب می‌شود.
چه زمانی لازم است برای یائسگی به پزشک مراجعه کنید؟
برای اینکه تشخیص بدهید در مرحله قبل از یائسگی و یا ورود به آن هستید، لازم نیست به پزشک مراجعه کنید، اما در مواردی باید حتما با متخصص زنان و زایمان مشورت کنید. در صورت تجربه موارد زیر بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- لکه بینی بعد از پریود
- مشاهده لخته‌های خون در طول پریود
- خونریزی بعد از رابطه جنسی
- دوره‌های قاعدگی که بسیار طولانی‌تر یا کوتاه‌تر از حد معمول هستند
برخی از دلایل احتمالی برای این نشانه‌ها، عدم تعادل هورمونی یا فیبروم است که هر دو قابل‌درمان هستند. با این حال، لازم است احتمال سرطان نیز رد شود. همچنین اگر علائم پیش از یائسگی یا یائسگی شما به حدی شدید شد که در زندگی روزمره شما تداخل ایجاد کرد، لازم است با پزشک خود تماس بگیرید.
مدیریت علائم یائسگی
بسته به‌شدت علائم، سابقه پزشکی و سلامت کلی شما، مدیریت علائم می‌تواند شامل هورمون درمانی، دارو و یا تغییر سبک زندگی باشد. پزشک بسته به اینکه در چه مرحله‌ای از یائسگی هستید، به شما کمک می‌کند که در مورد مزایا و خطرات درمان‌های مختلف آگاه شوید. خبر خوب این است که شما می‌توانید علاوه بر استفاده از روش‌های درمانی توصیه‌شده توسط پزشک با انجام برخی کارها علائم یائسگی خود را بهبود ببخشید.
- فشارخون، کلسترول و سایر عوامل خطر بیماری‌های قلبی را کنترل کنید.
- سیگار نکشید. استفاده از سیگار می‌تواند باعث یائسگی زودرس شود.
- مصرف کافئین و الکل را محدود کنید.
- کلسیم و ویتامین D کافی را از طریق غذا یا مکمل‌ها دریافت کنید.
- زیاد ورزش کنید.
- با تمرینات کگل لگن خود را تقویت کنید.
- هر وقت گرگرفتگی شما شروع شد نفس عمیق بکشید.
- از نظر جنسی فعال باشید.
- تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند یوگا، تای چی یا مدیتیشن را امتحان کنید.
- در هنگام رابطه جنسی از ژل‌های روان کننده بر پایه آب استفاده کنید.
- اگر علائم اولیه پوکی استخوان را در خود مشاهده کردید یا سابقه خانوادگی پوکی استخوان دارید، با پزشک خود مشورت کنید تا برای جلوگیری از پوکی استخوان، دارو مصرف کنید.
در این مقاله به این موضوع پرداخته شد که یائسگی چیست و در یائسگی چه مراحلی را طی می‌کنیم. مرحله پیش از یائسگی، یائسگی و پس از یائسگی، سه مرحله از یائسه شدن هستند که پایان سال‌های باروری شما را نشان می‌دهند. مطمئنا با تجربه این امر لازم است برخی کارها را برای سازگار شدن با تغییرات انجام دهید. اما این امر بدین معنی نیست که همه جوانب این تغییرات منفی هستند. با انجام تمام روش‌های درمانی موجود، می‌توانید با کمی آزادی بیشتر، این مراحل را با راحتی بیشتری پشت سر بگذارید.
