پسوریازیس یک بیماری پوستی است که باعث ایجاد لکههای پوسته پوسته قرمز و خارش دار میشود که بیشتر روی زانوها، آرنجها، تنه و پوست سر ایجاد میشود. پسوریازیس یک بیماری شایع و طولانی مدت (مزمن) بدون درمان است. معمولاً در دورههای زمانی مختلف و اغلب طولانی مدت بروز میدهد، بدین معنی که برای چند هفته یا چند ماه شعله ور میشود، سپس برای مدتی فروکش میکند یا به بهبودی میرسد. درمانهایی برای کمک به مدیریت علائم در دسترس هستند. علاوه بر این، میتوانید عادات سبک زندگی و راهبردهای مقابلهای را برای کمک به زندگی بهتر با پسوریازیس بگنجانید.
فهرست مطالب
علائم و نشانههای پسوریازیس میتواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. این مورد به خاطر نوع بیماری پسوریازیس و همچنین متفاوت بودن سیستم بدنی افراد است. مشاوره پزشکی بیان میکند که علائم و نشانههای رایج پسوریازیس عبارتند از:
لکههای پسوریازیس میتوانند از چند نقطه پوسته پوسته شدن شوره مانند تا لکههای بزرگ که مناطق وسیعی را میپوشانند متغیر باشد. شایع ترین نواحی آسیب دیده کمر، آرنج، زانو، ساق پا، کف پا، پوست سر، صورت و کف دست است.
اکثر انواع پسوریازیس چرخههای زمانی را پشت سر میگذارند و همانطور که در ابتدا توضیح داده شد برای چند هفته یا چند ماه شعله ور میشوند، سپس برای مدتی فروکش شده یا حتی به سمت بهبودی میروند. انواع مختلفی از پسوریازیس وجود دارد، از جمله:
پسوریازیس پلاکی: شایعترین نوع این بیماری پسوریازیس پلاکی است که باعث ایجاد لکههای پوستی خشک، برجسته و قرمز (ضایعات) پوشیده شده با فلسهای نقرهای میشود. پلاکها ممکن است خارش دار یا حساس باشند و همچنین ممکن است تعداد کم یا زیاد باشند. آنها معمولا در آرنج، زانو، کمر و پوست سر ظاهر میشوند.
پسوریازیس ناخن: پسوریازیس میتواند ناخنهای دست و پا را نیز تحت تاثیر قرار دهد و باعث ایجاد حفره، رشد غیر طبیعی ناخن و تغییر رنگ شود. ناخنهای پسوریاتیک ممکن است شل شده و از بستر ناخن جدا شوند (اونیکولیز). موارد شدید ممکن است باعث خرد شدن ناخن شود.
پسوریازیس رودهای: این نوع از بیماری پسوریازیس در درجه اول جوانان و کودکان را تحت تاثیر قرار میدهد. معمولاً توسط یک عفونت باکتریایی مانند گلودرد استرپتوکوکی ایجاد میشود. با ضایعات کوچک، قطرهای شکل و پوسته پوسته شدن روی تنه، بازوها یا پاها مشخص میشود.
پسوریازیس معکوس: این عمدتا بر روی چینهای پوستی کشاله ران، باسن و سینه تاثیر میگذارد. پسوریازیس معکوس باعث ایجاد لکههای صافی از پوست قرمز میشود که با اصطکاک و تعریق بدتر میشود. عفونتهای قارچی ممکن است باعث این نوع پسوریازیس شود.
پسوریازیس پوسچولار: این شکل نادر از پسوریازیس باعث ایجاد ضایعات پر از چرک کاملاً مشخص میشود که به صورت تکههای گسترده (پسوریازیس پوسچولار عمومی) یا در نواحی کوچکتر در کف دستها یا کف پاها رخ میدهد.
پسوریازیس اریترودرمیک: رایج ترین نوع پسوریازیس، پسوریازیس اریترودرمیک است که میتواند تمام بدن شما را با راشهای قرمز پوست کندهای که امکان دارد به شدت خارش یا سوزش داشته باشد، بپوشاند.
آرتریت پسوریاتیک: آرتریت پسوریاتیک باعث ایجاد مفاصل متورم و دردناک میشود که نمونهای از آرتریت است. گاهی اوقات علائم مفصلی اولین یا تنها علامت یا نشانه پسوریازیس است. و در مواقعی فقط تغییرات ناخن دیده میشود. علائم از خفیف تا شدید متغیر است و آرتریت پسوریاتیک میتواند هر مفصلی را تحت تاثیر قرار دهد. این نوع از پسوریازیس باعث سفتی و آسیب پیشرونده مفصل میشود که در جدی ترین موارد ممکن است منجر به آسیب دائمی مفصل شود.
اگر مشکوک به پسوریازیس هستید، به ویزیت پزشک در منزل خود مراجعه کنید. لازم است بدانید که این بیماری قابل درمان نیست اما قابل کنترل و مدیریت است. بنابراین جدی گرفتن به موقع علائم پسوریازیس بسیار حائز اهمیت است. همچنین در صورت ابتلا به پسوریازیس و مشاهده هر یک از موارد زیر با پزشک خود صحبت کنید:
مشاوره پزشکی تلفنی بیان میکند؛ تصور میشود که پسوریازیس یک مشکل سیستم ایمنی است که باعث میشود پوست سریعتر از سرعت طبیعی بازسازی شود. در رایجترین نوع پسوریازیس، که به عنوان پسوریازیس پلاکی شناخته میشود، این تغییر سریع سلولها منجر به پوستهها و لکههای قرمز میشود.
دقیقاً اینکه چه چیزی باعث اختلال در عملکرد سیستم ایمنی میشود کاملاً مشخص نیست. محققان بر این باورند که هم ژنتیک و هم عوامل محیطی نقش دارند و این وضعیت مسری نیست.
بسیاری از افرادی که مستعد ابتلا به پسوریازیس هستند ممکن است سالها بدون علائم باشند تا زمانی که بیماری توسط برخی از عوامل محیطی تحریک شود. محرکهای رایج پسوریازیس عبارتند از:
هر کسی ممکن است به پسوریازیس مبتلا شود. حدود یک سوم موارد در سالهای اولیه دوره کودکی شروع میشود. این عوامل میتوانند خطر ابتلا به این بیماری را در شما و یا فرزندتان افزایش دهند. همانطور که ویزیت پزشک در منزل بیان میکند، آگاهی از این عوامل به شما این امکان را میدهد تا بهتر قادر به کنترل علائم ناشی از پسوریازیس باشید:
اگر مبتلا به پسوریازیس هستید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سایر شرایط که به عنوان عوارض آنها را میشناسیم، هستید. استفاده از نکاتی که به جلوگیری از ابتلا به پسوریازیس کمک میکنند، به جلوگیری از بروز این عوارض نیز کمک میکنند. عوارض ایجاد شده ناشی از پسوریازیس عبارتند از:
پزشک سوالاتی در مورد سلامتی شما می پرسد و پوست، پوست سر و ناخن های شما را معاینه میکند. پزشک شما ممکن است نمونه کوچکی از پوست (بیوپسی) را برای بررسی زیر میکروسکوپ بگیرد. انجام این مورد به تعیین نوع پسوریازیس و رد سایر اختلالات کمک میکند. مشاوره پزشکی تلفنی توضیح میدهد که در حال حاضر هیچ آزمایش خونی وجود ندارد که بتواند پسوریازیس را تایید کند، بنابراین پزشک با ارزیابی بثورات و ضایعات فرد، وضعیت را تشخیص میدهد. ظاهر علائم ممکن است بسته به شدت بیماری و نوع پسوریازیس فرد متفاوت باشد.
پزشک علائم را بررسی میکند و در مورد سابقه شخصی و خانوادگی فرد میپرسد. همچنین ممکن است بیوپسی پوست را برای رد سایر بیماریها مانند اگزما انجام دهند. فردی که بثورات دائمی دارد که با داروهای بدون نسخه (OTC) برطرف نمیشود، ممکن است بخواهد با پزشک صحبت کند. اغلب، تشخیص و درمان زودهنگام علائم، پیامد طولانی مدت مرتبط با پسوریازیس را بهبود میبخشد.
به گفته مشاوره تلفنی پزشکی هدف از درمان پسوریازیس جلوگیری از رشد سریع سلولهای پوست و حذف پوستهها است. گزینهها شامل کرمها و پمادها (درمان موضعی)، نور درمانی (فوتوتراپی) و داروهای خوراکی یا تزریقی است. اینکه از کدام درمان استفاده میکنید بستگی به شدت پسوریازیس و میزان پاسخ آن به درمان قبلی دارد. ممکن است لازم باشد قبل از یافتن روشی که برای شما مفید است، داروهای مختلف یا ترکیبی از درمانها را امتحان کنید. اما معمولاً بیماری عود میکند. راههای درمانی بیماری پسوریازیس که در دسترس هستند عبارتند از:
کورتیکواستروئیدها: این داروها رایج ترین داروهایی هستند که برای درمان پسوریازیس خفیف تا متوسط تجویز میشوند. آنها به صورت پماد، کرم، لوسیون، ژل، فوم، اسپری و شامپو در دسترس هستند. پمادهای کورتیکواستروئیدی ملایم (هیدروکورتیزون) معمولاً برای نواحی حساس مانند صورت یا چینهای پوستی و برای درمان لکههای گسترده توصیه میشوند. کورتیکواستروئیدهای موضعی ممکن است یک بار در روز در طول عود، و در روزهای متناوب یا آخر هفته فقط برای حفظ بهبودی استفاده شوند.
پزشک شما ممکن است کرم یا پماد کورتیکواستروئید قویتری را تجویز کند، تریامسینولون (استونید، تریانکس)، کلوبتازول (Temovate) برای مناطق کوچکتر یا کمتر حساس.
استفاده طولانی مدت یا استفاده بیش از حد از کورتیکواستروئیدهای قوی میتواند پوست را نازک کند. با گذشت زمان، کورتیکواستروئیدهای موضعی ممکن است عملکرد اولیه را نداشته باشند.
آنالوگهای ویتامین D اشکال مصنوعی ویتامین D، مانند کلسیپوترین و کلسیتریول (Vectical) رشد سلولهای پوست را کند میکند. این نوع دارو ممکن است به تنهایی یا همراه با کورتیکواستروئیدهای موضعی استفاده شود. کلسیتریول ممکن است باعث تحریک کمتر در نواحی حساس شود. کلسی پوترین و کلسیتریول معمولاً گرانتر از کورتیکواستروئیدهای موضعی هستند.
رتینوئیدها تازاروتن (Tazorac، Avage) به صورت ژل و کرم موجود است و یک یا دو بار در روز استفاده میشود. شایع ترین عوارض جانبی تحریک پوست و افزایش حساسیت به نور است.
مصرف تازاروتن در دوران بارداری یا شیردهی یا اگر قصد بارداری دارید توصیه نمیشود.
مهارکنندههای کلسینئورین: مهارکنندههای کلسینورین مانند تاکرولیموس (پروتوپیک) و پیمکرولیموس (الیدل)، التهاب و تجمع پلاک را کاهش میدهند. آنها میتوانند به ویژه در نواحی پوست نازک مانند اطراف چشم، جایی که کرمهای استروئیدی یا رتینوئیدها بیش از حد تحریک کننده هستند یا ممکن است اثرات مضر ایجاد کنند، مفید باشند.
در دوران بارداری یا شیردهی یا اگر قصد بارداری دارید، مشاوره پزشکی مهارکنندههای کلسینورین را توصیه نمیکنند. این دارو همچنین به دلیل افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست و لنفوم برای استفاده طولانی مدت در نظر گرفته نشده است.
اسید سالیسیلیک: شامپوهای اسید سالیسیلیک و محلولهای پوست سر باعث کاهش پوسته پوسته شدن پسوریازیس پوست سر میشوند. ممکن است به تنهایی یا برای افزایش توانایی سایر داروها برای نفوذ آسانتر به پوست استفاده شود.
قطران زغال سنگ: قطران زغال سنگ پوسته پوسته شدن، خارش و التهاب را کاهش میدهد. این دارو بدون نسخه یا با نسخه در اشکال مختلف مانند شامپو، کرم و روغن در دسترس است. این محصولات میتوانند پوست را تحریک کنند. آنها همچنین نامرتب هستند، لباس و ملافه را لکه دار می کنند و می توانند بوی قوی داشته باشند. درمان قطران زغال سنگ برای زنان باردار یا شیرده توصیه نمی شود.
درمان گوکرمن: برخی از پزشکان درمان قطران زغال سنگ را با نور درمانی ترکیب میکنند که به درمان گوکرمن معروف است. این دو روش درمانی با هم موثرتر از هر یک به تنهایی هستند، زیرا قطران زغال سنگ باعث میشود پوست نسبت به نور UVB پذیرای بیشتری داشته باشد.
آنترالین: آنترالین کرمی است که برای کند کردن رشد سلولهای پوست استفاده میشود. همچنین میتواند پوستهها را از بین ببرد و پوست را صاف تر کند. نباید روی صورت یا اندام تناسلی استفاده شود. آنترالین میتواند پوست را تحریک کند و تقریباً هر چیزی را که لمس کند رنگ میکند. معمولاً برای مدت کوتاهی اعمال میشود و سپس شسته میشود.
مشاوره پزشکی تلفنی بیان میکند که نور درمانی خط اول درمان پسوریازیس متوسط تا شدید است، چه به تنهایی یا همراه با داروها. این شامل قرار دادن پوست در معرض مقادیر کنترل شده نور طبیعی یا مصنوعی است. درمانهای مکرر ضروری است. با پزشک خود در مورد اینکه آیا فتوتراپی خانگی گزینه مناسبی برای شماست صحبت کنید.
نور خورشید: قرار گرفتن کوتاه مدت و روزانه در معرض نور خورشید (هلیوتراپی) ممکن است پسوریازیس را بهبود بخشد. قبل از شروع استفاده از نور خورشید، از پزشک خود در مورد ایمنترین راه استفاده از نور طبیعی برای درمان پسوریازیس سوال کنید.
باند پهن UVB: دوزهای کنترل شده نور باند پهن UVB از یک منبع نور مصنوعی میتواند تک تک تکهها، پسوریازیس گسترده و پسوریازیس را که با درمانهای موضعی بهبود نمییابد، درمان کند. عوارض جانبی کوتاه مدت ممکن است شامل قرمزی، خارش و خشکی پوست باشد. مرطوب کردن منظم میتواند به کاهش ناراحتی شما کمک کند.
باند باریک UVB: درمان نور باند باریک UVB ممکن است موثرتر از درمان باند پهن UVB باشد و در بسیاری از جاها جایگزین درمان باند پهن شده است. معمولاً دو یا سه بار در هفته تا زمانی که پوست بهبود یابد و سپس کمتر برای درمان نگهدارنده تجویز میشود. با این حال، فتوتراپی UVB باند باریک ممکن است باعث سوختگیهای شدیدتر و طولانیتر شود.
پسورالن به همراه اشعه ماوراء بنفش A (PUVA): این درمان شامل مصرف یک داروی حساس کننده نور (پسورالن) قبل از قرار گرفتن در معرض نور UVA است. نور UVA نسبت به نور UVB عمیقتر به پوست نفوذ میکند و پسورالن باعث میشود پوست در برابر قرار گرفتن در معرض UVA واکنش بیشتری نشان دهد.
این درمان تهاجمی تر به طور مداوم پوست را بهبود میبخشد و اغلب برای موارد شدیدتر پسوریازیس استفاده میشود. عوارض جانبی کوتاه مدت شامل حالت تهوع، سردرد، سوزش و خارش است. عوارض جانبی طولانی مدت شامل پوست خشک و چروکیده، کک و مک، افزایش حساسیت به نور خورشید و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست از جمله ملانوم است.
لیزر اگزایمر: با این شکل از نور درمانی، یک نور UVB قوی فقط پوست آسیب دیده را هدف قرار میدهد. لیزر درمانی اگزایمر به جلسات کمتری نسبت به فتوتراپی سنتی نیاز دارد زیرا از نور UVB قدرتمندتری استفاده میشود. عوارض جانبی این روش میتواند شامل قرمزی و تاول باشد.
اگر مبتلا به پسوریازیس متوسط تا شدید هستید یا سایر درمانها مؤثر نبوده است، مشاوره پزشکی ممکن است داروهای خوراکی یا تزریقی (سیستمیک) را تجویز کند. به دلیل احتمال بروز عوارض جانبی شدید، برخی از این داروها تنها برای دورههای کوتاه مدت استفاده میشوند و ممکن است با سایر درمانها جایگزین شوند.
استروئیدها: اگر چند تکه کوچک و مداوم پسوریازیس دارید، پزشک ممکن است تزریق تریامسینولون را مستقیماً به ضایعات پیشنهاد کند.
رتینوئیدها: آسیترتین (سوریاتان) و سایر رتینوئیدها قرصهایی هستند که برای کاهش تولید سلولهای پوست استفاده میشوند. عوارض جانبی ممکن است شامل خشکی پوست و درد عضلانی باشد. این داروها در دوران بارداری یا شیردهی یا اگر قصد بارداری دارید توصیه نمیشود.
متوترکسات: متوترکسات (Trexall) که معمولاً به صورت هفتگی به صورت یک دوز خوراکی تجویز میشود، تولید سلولهای پوست را کاهش میدهد و التهاب را سرکوب میکند. این دارو ممکن است باعث ناراحتی معده، کاهش اشتها و خستگی شود. افرادی که به مدت طولانی متوترکسات مصرف میکنند نیاز به آزمایش مداوم برای نظارت بر شمارش خون و عملکرد کبد خود دارند. مردان و زنان باید حداقل سه ماه قبل از اقدام به بارداری مصرف متوترکسات را قطع کنند. مصرف این دارو در دوران شیردهی توصیه نمیشود.
سیکلوسپورین: سیکلوسپورین (Neoral) که به صورت خوراکی برای پسوریازیس شدید مصرف میشود، سیستم ایمنی را سرکوب میکند. از نظر اثربخشی مشابه متوترکسات است اما نمیتوان به طور مداوم بیش از یک سال از آن استفاده کرد. سیکلوسپورین مانند سایر داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، خطر ابتلا به عفونت و سایر مشکلات سلامتی از جمله سرطان را افزایش میدهد. افرادی که سیکلوسپورین مصرف میکنند نیاز به نظارت مداوم بر فشار خون و عملکرد کلیه خود دارند.
بیولوژیک: این داروها که معمولاً به صورت تزریقی تجویز میشوند، سیستم ایمنی را به گونهای تغییر میدهند که چرخه بیماری را مختل میکند و علائم و نشانههای بیماری را در عرض چند هفته بهبود میبخشد. تعدادی از این داروها برای درمان پسوریازیس متوسط تا شدید در افرادی که به درمانهای اولیه که توضیح داده شد، پاسخ ندادهاند تأیید شدهاند. گزینههای درمانی به سرعت در حال گسترش هستند. مثالها عبارتند از: اتانرسپت (Enbrel)، اینفلیکسیماب (Remicade)، آدالیموماب (Humira)، اوستکینوماب (Stelara)، secukinumab (Cosentyx) و ixekizumab (Taltz). این نوع داروها گران قیمت هستند و ممکن است تحت پوشش طرحهای بیمه سلامت قرار نگیرند.
ویزیت پزشک در منزل توضیح میدهد که داروهای بیولوژیک باید با احتیاط استفاده شوند زیرا خطر سرکوب سیستم ایمنی بدن شما را به گونهای دارند که خطر ابتلا به عفونتهای جدی را افزایش میدهد. به ویژه، افرادی که از این درمانها استفاده میکنند باید از نظر سل غربالگری شوند.
سایر داروها: تیوگوانین (Tabloid) و هیدروکسی اوره (Droxia، Hydrea) داروهایی هستند که میتوانند در صورت عدم تجویز داروهای دیگر مورد استفاده قرار گیرند. آپرمیلاست (Otezla) دو بار در روز به صورت خوراکی مصرف میشود. به ویژه در کاهش خارش موثر است. در مورد عوارض جانبی احتمالی این داروها با پزشک خود صحبت کنید.
اگرچه پزشکان درمانها را بر اساس نوع و شدت پسوریازیس و نواحی آسیبدیده پوست انتخاب میکنند، اما رویکرد سنتی این است که با ملایمترین درمانها، کرمهای موضعی و درمان با اشعه ماوراء بنفش (فوتوتراپی)، در افراد مبتلا به ضایعات پوستی معمولی (پلاکها) شروع شود. سپس فقط در صورت لزوم به سمت قوی تر پیشرفت کنید. افراد مبتلا به پسوریازیس پوسچولار یا اریترودرمیک یا آرتریت همراه معمولاً از ابتدای درمان نیاز به درمان سیستمیک دارند. هدف یافتن موثرترین راه برای کاهش سرعت گردش سلولی با کمترین عوارض جانبی ممکن است.
این اقدامات خودمراقبتی را برای مدیریت بهتر پسوریازیس و بهترین احساس خود امتحان کنید:
به گفته مشاوره تلفنی پزشکی مقابله با پسوریازیس میتواند یک چالش باشد، به خصوص اگر پوست آسیب دیده ناحیه وسیعی از بدن شما را بپوشاند یا برای افراد دیگر قابل مشاهده باشد. ماهیت مداوم این بیماری و چالشهای درمانی تنها بر بار آن میافزاید. در اینجا چند راه وجود دارد که به شما کمک میکند تا با این شرایط کنار بیایید و احساس کنید که کنترل بیشتری دارید: