چند ماه از شیوع کرونا گذشته و تقریبا به زندگی با این ویروس عادت کردهایم. حالا که این ویروس در کمین ما است، بهتر است که اطلاعاتمان را در مورد آن افزایش دهیم تا بهتر بتوانیم با آن مبارزه کنیم. آیا میدانید که کرونا با بدن مبتلایان به این ویروس چه میکند؟ در ادامه تعدادی از آثار مخرب این ویروس روی اندامهای مختلف بدن را خواهید دید.
شستن مکرر دستها، استفاده از مواد ضدعفونیکننده، زدن ماسک و تا حد امکان، دور شدن از تجمعات و پرهیز از سفرهای غیرضروری بهترین اقداماتی است که میتوانیم برای پیشگیری از ابتلای خودمان و دیگران انجام دهیم. پزشکان هنوز در مورد تاثیرات کوتاهمدت و بلندمدت کووید ۱۹ در بدن تحقیق میکند و هر روز اطلاعات تازهتری به دست میآورند. برای بعضی از افراد این بیماری با علائم آنفلوانزا شروع میشود ولی به تدریج میتواند اندامهای مختلف بدن مثلا ریه، کبد، کلیه و حتی مغز را تحت تاثیر قرار دهد.
فهرست مطالب
معمولا افراد زمانی به ویروس کرونا مبتلا میشوند که در نزدیکی فرد مبتلا قرار بگیرند و دراپلت یا قطرات ریز ترشحات سیستم تنفسی آنها از طریق سرفه، عطسه یا حتی حرف زدن در هوا پخش شود. این ویروس به راحتی بین دو نفر که کمتر از دو متر از هم فاصله دارند منتقل میشود. یک فرد مبتلا به کرونا حتی اگر احساس بیماری نداشته باشد، باز هم میتواند از طریق دراپلتها ناقل ویروس باشد. از طریق تماس با سطوحی که ویروس روی آنها قرار دارد مثلا دستگیره درها، ممکن است به این ویروس مبتلا شوید که البته این شیوه انتقال، رایج نیست اما احتمال آن وجود دارد.
وقتی ویروس وارد بدن میشود، در سلولهایی که بینی، حفره سینوس و گلو را پوشاندهاند، مستقر میشود. برای بیشتر افراد، این سلولها جایی است که ویروس استقرار پیدا میکند و باقی میماند. در این مرحله، علايم کم کم ظاهر میشوند ولی تا دو هفته در مدت زمانی که ویروس در حال حمله کردن به سلولهای سالم و تولید مثل است، ممکن است چیزی حس نکنید. حتی اگر هیچ علامتی نداشته باشید، میتوانید ناقل ویروس به فرد دیگر باشید.
اولین علائمی که ظاهر میشوند عبارتاند از تب، سردرد، گلودرد و سرفه خشک. ولی در مراحل اولیه، علائم شما ممکن است کاملا متغیر باشد. ممکن است علائم زیر هم داشته باشید:
اگر سیستم ایمنی بدن شما در هفته اول و روزهای اول نتواند با ویروس کووید ۱۹ مقابله کند، ویروس ممکن است راهش را به سمت ریه ادامه دهد. در ریه، ویروس به سلولهای سالم ریه حمله میکند. انواع مخاط در ریه ایجاد میشود که تنفس و اکسیژنرسانی به خون را سخت و مختل میکند. نفس کشیدن دشوار میشود. این مرحله پنومونی نام دارد. بیشتر افراد در عرض یک تا دو هفته بهبود پیدا میکنند ولی ممکن است این مدت طولانیتر هم بشود.
در مرحله ARDS یا سندرم دیسترس حاد تنفسی، پنومونی ناشی از کرونا به سرعت بدتر میشود و پاسخ بدن شما در برابر این مشکل میتواند باعث تخریب بیشتر ریه شود. کیسههای هوای ظریف و ریز (که آلوئول نامیده میشوند) و اکسیژن را به خون منتقل میکنند با مخاط و عفونت پر میشوند. در این مرحله تصاویر اشعه ایکس و سی تی اسکن میتواند قسمت های زیادی از ریه را بدون ورود هیچ گونه هوایی نشان دهد. سطح اکسیژن در خون به طور خطرناکی پایین میآید و فرد بیمار برای تنفس به دستگاه تنفس مصنوعی احتیاج پیدا میکند.
بسیاری از پزشکان بر این باوراند که پاسخ ایمنی بیش از حد، باعث ایجاد بسیاری از عواقب جدی کووید ۱۹ میشود. سطح عاملهای علامتدهنده شیمیایی به نام سیتوکینها در بدن آنقدر زیاد میشود که سلولهای ایمنی شروع به حمله به بافتهای سالم می کنند. پزشکان این پدیده را طوفان سیتوکین مینامند. این پدیده میتواند به مشکلاتی مانند فشار خون پایین، نارسایی عضو و آسیب رگهای خونی منجر شود.
پزشکان تعدادی از مشکلات قلبی را در افراد مبتلا به کرونا به ویژه در بیماران بدحال مشاهده کردهاند. این مشکلات شامل موارد زیر است:
به نظر میرسد که ویروس کووید ۱۹ قادر به حمله به سلولهایی است که رگهای خونی را پوشاندهاند. جدا از مشکلات قلبی، این مسئله همچنین میتواند باعث لخته شدن خون شود که منجر به سکته مغزی یا آمبولی ریه میشود. افرادی که به طور حاد به کرونا مبتلا هستند مادهای به نام D-dimer در خون آنها بیشتر است. این نشانه لخته شدن بیشتر خون است.
به نظر میرسد که کرونا در سیستم عصبی نیز مشکلاتی ایجاد میکند از جمله تشنج. این مشکلات ممکن است به دلیل تورم در مغز یا التهاب سیستم عصبی مرکزی باشد. علائم دیگری که میتوانند با مغز در ارتباط باشند عبارتاند از:
حداکثر تا نیمی از افراد بستری شده در بیمارستان به خاطر کرونا دارای سطح آنزیمی در خون هستند که نشاندهنده آسیب کبدی است. ممکن است این ویروس خود عامل ایجاد آسیب کبدی نباشد. دارو یا فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی هم باعث این مشکل میشود.
حدود یک سوم افرادی که در بیمارستان به خاطر کرونا بستری میشوند به التهاب ملتحمه یا کنژنکتیویت مبتلا میشوند که ممکن است آن را به عنوان قرمزی چشم بشناسید. زمانی این اتفاق میافتد که بافتی که روی چشم و داخل پلکها را میپوشاند توسط ویروس، باکتری یا ماده حساسیتزا تحریک شود.
این مشکل در افرادی که به شدت از بیماری کرونا رنج میبرند شایع است. دارو، سیستم ایمنی مشکلدار، فشار خون پایین و شرایطی که قبل از ابتلا به ویروس داشتهاید همگی میتوانند در بروز این مشکل موثر باشند.
برخی مطالعات نشان میدهد که تا ۴۰٪ از افراد مبتلا به کرونا «بدون علامت» هستند. یعنی آنها احساس بیماری نمیکنند یا علائمی ندارند. اما ویروس هنوز هم میتواند بدن را تحت تأثیر قرار دهد. تصاویر اشعه ایکس و سی تی اسکن برخی از افراد بدون علائم، آسیب ریوی از جمله «کدورت شیشه مات»(Ground-glass opacity) را نشان میدهد که یک ضایعه ریوی معمول در افراد مبتلا به کرونا است.