همه آنچه باید در مورد بیماری پیسی یا برص بدانید
نوشته شده توسط فاطمه مهربان
22 / 12 / 1400
بیماری پیسی، برص یا ویتیلیگو (vitiligo) یک بیماری پوستی است و زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های مسئول رنگ پوست از بین می‌روند. این سلول‌ها که به آن‌ها ملانوسیت گفته می‌شود، دیگر نمی‌توانند رنگدانه یا ملانین پوست را تولید کنند و درنتیجه بخشی‌هایی از پوست شما رنگ خود را از دست می‌دهند یا سفید می‌شوند. نواحی‌ای که بی‌رنگ می‌شوند می‌توانند در هر ناحیه‌ای از بدن ایجاد شوند که از میان آن‌ها می‌توان به دست‌ها، پاها، بازوها و صورت، داخل دهان، سوراخ‌های بینی، اندام تناسلی، پشت چشم و داخل سیستم شنوایی گوش اشاره کرد.
از سوی دیگر، اگر نواحی دارای مو درگیر این بیماری شوند، ممکن است موها خاکستری یا سفید شوند. اگرچه بیماری پیسی می‌تواند بخش‌های مختلفی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد اما بیماری واگیرداری نیست و فردی که به آن مبتلاست نمی‌تواند این بیماری را به دیگران منتقل کند. در ادامه با این بیماری بیشتر آشنا می‌شوید.
فهرست مطالب
علائم بیماری پیسی چیست؟
بیماری پیسی می‌تواند علائم مختلفی را ایجاد کند که از میان آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لکه‌های سفید روی پوست
- خاکستری یا سفید شدن زودرس موها، ابروها، موهای صورت یا مژه‌ها
- از دست دادن رنگدانه در غشاهای مخاطی، ازجمله دیواره داخلی بینی و لب‌ها
مطالعات نشان می‌دهند که 75 درصد از افراد مبتلا به بیماری برص، رنگدانه‌های صورت و دست‌های خود را از دست می‌دهند. سایر نواحی رایج شامل چینه‌ای بدن مانند پوست زیر بازوها و دور کشاله ران هستند. بااین‌حال، نواحی خاصی که تحت تاثیر بیماری پیسی قرار می‌گیرند به نوع آن بستگی دارند. انواع بیماری پیسی عبارت‌اند از:
- پیسی یونیورسال: این نوع از بیماری برص، بیشتر سطح پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- پیسی سگمنتال: در این نوع بیماری برص، لکه‌های سفید در یک طرف بدن ظاهر می‌شوند. در بسیاری از موارد، پیشروی بیماری یک سال یا بیشتر ادامه پیدا می‌کند و سپس متوقف می‌شود. پیشرفت این بیماری نسبت به پیسی یونیورسال کندتر است.
- پیسی عمومی: در این نوع بیماری برص، لکه‌های سفید بزرگ به‌صورت متقارن در دو طرف بدن ظاهر می‌شود. این نوع شایع‌ترین الگوی پیسی است که می‌تواند سلول‌های رنگدانه در هر جایی از بدن را تحت تاثیر قرار دهد.
- پیسی کانونی: در این نوع بیماری پیسی، لکه‌ها معمولا کوچکتر هستند و تنها در چند ناحیه بدن ظاهر می‌شوند.
- پیسی آکروفسیال: این نوع بیماری برص، معمولا دست‌ها، صورت و پاها را درگیر می‌کند.
علل و عوامل خطر بیماری پیسی چیست؟
علت بیماری پیسی دقیقا مشخص نیست. به نظر نمی‌رسد که این بیماری ارثی باشد و از سوی دیگر، بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری، سابقه خانوادگی این اختلال را ندارند. بااین‌حال، مطالعات نشان می‌دهند که داشتن سابقه خانوادگی بیماری پیسی می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. بر اساس مطالعات دیگر، یکی دیگر از عوامل خطر، داشتن ژن مرتبط با بیماری پیسی ازجمله NLRP1 و PTPN22 است.
بیشتر پژوهشگران بر این باورند که بیماری برص یک اختلال خودایمنی است زیرا در این بیماری، بدن به سلول‌های خودش حمله می‌کند. از سوی دیگر، مطالعات نشان می‌دهند حدود 20 درصد از افراد مبتلا به بیماری پیسی به یک اختلال خودایمنی دیگر مبتلا هستند. برخی از بیماری‌های خودایمنی که می‌توانند با بیماری پیسی ارتباط داشته باشند عبارت‌اند از:
- تیروئیدیت، ناشی از عملکرد نامناسب تیروئید
- لوپوس (SLE)
- پسوریازیس
- آلوپسی آره آتا یا ریزش موی سکه‌ای
- دیابت نوع 1
- کم‌خونی خطرناک و ناتوانی در جذب ویتامین B12
- بیماری آدیسون
- روماتیسم مفصلی
- اسکلرودرمی یا اختلال در بافت همبند بدن
برخی از کارشناسان همچنین مطرح می‌کنند که بیماری پیسی پس از حوادثی مثل موارد زیر ایجاد می‌شود:
- آفتاب‌سوختگی یا بریدگی شدید
- قرار گرفتن در معرض سموم و مواد شیمیایی
- سطح بالای استرس
بیماری پیسی چه عوارضی دارد؟
در بسیاری از موارد، بیماری پیسی عوارض کمی برای بدن دارد. جدی‌ترین عوارض این بیماری برای بدن در چشم‌ها و گوش‌ها رخ می‌دهند که این موارد شیوع کمی دارند. تاثیر اولیه بیماری این است که به دلیل از دست دادن رنگدانه، خطر آفتاب‌سوختگی شما افزایش پیدا می‌کند که در این شرایط، استفاده از ضد آفتاب SPF 30 یا بالاتر و پوشیدن لباس‌های محافظت‌کننده در برابر نور خورشید می‌تواند کمک‌کننده باشد.
تاثیرات روانی
مطالعات نشان می‌دهند که بیماری پیسی می‌تواند تاثیرات روانشناختی قابل‌توجهی را ایجاد کند. برخی از این مطالعات نشان می‌دهند که بیش از 50 درصد از افراد مبتلا به بیماری پیسی گزارش کرده‌اند که این بیماری بر روابط آن‌ها تاثیر منفی گذاشته است. از سوی دیگر، برخی افراد گزارش می‌دهند که در تمام روز در حال فکر کردن به بیماری خود هستند و این مسئله به‌خصوص به دلیل غیرقابل‌پیش‌بینی بودن بیماری رخ می‌دهد. این افراد همچنین موارد زیر را گزارش می‌دهند:
- خودداری از فعالیت‌های بدنی
- کناره‌گیری از رویدادهای اجتماعی
- این احساس که بیماری، آن‌ها را زشت کرده است
- افسردگی
- اضطراب
- بار عاطفی
اگر به بیماری پیسی مبتلا هستید و هر یک از این تاثیرات منفی را تجربه می‌کنید مهم است در این مورد با پزشک یا هر فردی که به شما اهمیت می‌دهد صحبت کنید. همچنین، مهم است تا جایی که می‌توانید در مورد بیماری پیسی یاد بگیرید. این امر باعث می‌شود که استرس شما در مورد بیماری یا گزینه‌های درمانی کاهش پیدا کند.
چه زمانی لازم است به پزشک مراجعه کنید؟
درصورتی‌که هر یک از علائم زیر را تجربه می‌کنید مهم است در مورد آن با پزشک صحبت کنید:
- ایجاد لکه‌های سفید بر روی پوست یا از بین رفتن رنگدانه در پوست
- خاکستری یا سفید شدن زودرس موهای سر، صورت، مژه‌ها یا ابروها
- از دست دادن رنگ در دیواره داخلی بینی یا دهان
بیماری پیسی درمان ندارد اما درمان به‌موقع می‌تواند به کاهش تغییر رنگ پوست و همچنین بازگرداندن رنگدانه‌ها به نواحی سفیدشده پوست کمک کند. از سوی دیگر، ازآنجایی‌که بیماری پیسی معمولا با بیماری‌های دیگری همراه است، تشخیص به‌موقع آن به تشخیص و درمان بیماری‌های اساسی‌تر کمک کند. بنابراین، اگر علائم این بیماری را دارید هر چه سریع‌تر در این مورد با پزشک صحبت کنید. شما می‌توانید در این شرایط از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره پزشکی تلفنی آزمایش آنلاین استفاده کنید.
بیماری پیسی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
وقتی به پزشک مراجعه می‌کنید، او در ابتدا معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و سس سوابق پزشکی شما را بررسی می‌کند. همچنین لازم است برخی آزمایش‌ها را انجام دهید. مهم است در مورد هرگونه عاملی که ممکن است در علائم نقش داشته باشند به پزشک خود اطلاع دهید. برای مثال، اگر دچار آفتاب سوختگی شده‌اید، سفید شدن زودرس موهای خود را تجربه می‌کنید یا به بیماری خودایمنی دیگری مبتلا هستید این موارد را با پزشک در میان بگذارید. سایر سوالاتی که پزشک ممکن است از شما بپرسد عبارت‌اند از:
- علائم اولین بار از کدام قسمت بدن شروع شد؟
- آیا کسی در خانواده شما به بیماری پیسی مبتلاست؟
- آیا کسی در خانواده شما به اختلال خودایمنی مبتلاست؟
- آیا تاکنون درمانی را برای این مسئله امتحان کرده‌اید؟
- آیا نواحی‌ای از بدن شما بهتر یا بدتر می‌شوند؟
همچنین، پزشک ممکن است از یک لامپ فرابنفش برای بررسی لکه‌های پیسی استفاده کند. این لامپ که به اسم لامپ وود شناخته می‌شود می‌تواند به تشخیص لکه‌های پیسی و لکه‌های ناشی از بیماری‌های پوستی دیگر کمک کند. در برخی مواقع، ممکن است پزشک برای بررسی وضعیت شما از پوست نمونه بگیرد یا بیوپسی انجام دهد.
بیوپسی پوست می‌تواند نشان دهد که آیا در آن ناحیه از بدن شما سلول‌های رنگدانه وجود دارند یا خیر. همچنین، آزمایش خون می‌تواند مشخص کند که آیا به بیماری‌های همراه با بیماری پیسی ازجمله دیابت نوع 1، مشکلات تیروئید یا کم‌خونی مبتلا هستید یا خیر. بنابراین، اگر علائم بیماری پیسی را تجربه می‌کنید مهم است برای تشخیص و درمان آن از پزشک کمک بگیرید. استفاده از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین می‌تواند در این زمینه بسیار کمک‌کننده باشد.
گزینه‌های درمانی بیماری پیسی چیست؟
هدف از درمان بیماری پیسی، ایجاد تعادل رنگ مجدد در پوست است. بنابراین، برخی از روش‌های درمان شامل افزودن رنگدانه‌ها و برخی از روش‌های درمان شامل حذف رنگدانه‌ها می‌شود. گزینه‌های درمان بر اساس عوامل زیر متفاوت است:
- شدت بیماری
- محل و اندازه لکه‌ها
- تعداد لکه‌ها
- گستردگی لکه‌ها
- نحوه واکنش بدن به درمان
برای درمان بیماری پیسی، ممکن است درمان پزشکی، جراحی یا هر دوی آن‌ها را دریافت کنید. بااین‌حال، همه روش‌های درمان موثر نیستند و برخی از آن‌ها ممکن است عوارض جانبی ناخواسته‌ای را به همراه داشته باشند. درصورتی‌که پس از شروع درمان، دچار عوارض جانبی شدید مهم است در این مورد با پزشک صحبت کنید. پزشک ممکن است دوز داروهای شما را تغییر دهد یا آن‌ها را جایگزین کند.
درمان پزشکی
برای اینکه بتوانید تاثیر درمان پزشکی بر بهبود بیماری پیسی را مشاهده کنید، به حداقل سه ماه زمان نیاز دارید. درمان‌های پزشکی این بیماری شامل موارد زیر می‌شوند:
- پمادهای موضعی: برخی از پمادهای موضعی ازجمله کورتیکواستروئیدها و مهار‌کننده‌های کلسی‌نورین (پمادهای ضدالتهاب) می‌توانند در مراحل اولیه بیماری به بازگرداندن رنگ به لکه‌های سفید پوست کمک کنند. برخی از این پمادها نیز می‌توانند پیشرفت بیماری را کند کنند. بااین‌حال، اگر این داروها به‌صورت بلندمدت استفاده شوند می‌توانند عوارض جانبی به همراه داشته باشند. این عوارض جانبی شامل آتروفی پوست، رشد موهای زائد و تحریک پوست می‌شوند.
- داروهای خوراکی: برخی از داروهای خوراکی مانند استروئیدها می‌توانند به کنترل بیماری پیسی کمک کنند.
- پسورالن همراه اشعه ماورا بنفش (PUVA): در این درمان لازم است پسورالن را به شکل قرص مصرف کنید یا پماد آن را بر روی پوست خود بمالید. سپس، پزشک شما را در معرض اشعه UVA قرار می‌دهد تا داروها فعال شوند و رنگ را به پوست شما بازگردانند. پس از این مرحله لازم است که تا جایی که می‌توانید در معرض نور خورشید قرار نگیرید و عینک ضدآفتابی هم بزنید. این درمان عوارض جانبی نیز دارد که از میان آن‌ها می‌توان به آفتاب‌سوختگی، حالت تهوع، خارش و تیرگی پوست اشاره کرد.
- فرابنفش B با باند باریک: این درمان یک روش درمانی جایگزین برای PUVA است. در این نوع درمان، نور متمرکزتری ارائه می‌شود که درنتیجه آن احتمال ایجاد عوارض کاهش پیدا می‌کند.
- درمان با لیزر اگزایمر: این درمان به بهبود لکه‌های کوچک بیماری پیسی کمک می‌کند و به کمتر از چهار ماه زمان نیاز دارد. این درمان دو تا سه بار در هفته انجام می‌شود.
- دپیگمانتاسیون: اگر بیش از 50 درصد بدن شما تحت تاثیر بیماری پیسی قرار گرفته باشد، پزشک برای متعادل کردن رنگ پوست شما حذف رنگدانه‌ها را توصیه می‌کند. این روش اغلب زمانی انجام می‌شود که روش‌های بازگرداندن رنگدانه به پوست با شکست مواجه شوند. برای انجام دیپگمانتاسیون، پزشک داروی مونوبنزون را برای شما تجویز می‌کند که ممکن است برای مشاهده تاثیر کامل آن لازم باشد تا دو سال این دارو را مصرف کنید. عوارض جانبی این درمان شامل التهاب و افزایش حساسیت به نور خورشید هستند.
جراحی
جراحی زمانی برای بیماری پیسی در نظر گرفته می‌شود که سایر داروها و روش‌های درمانی موثر نباشند. درصورتی‌که لکه‌های سفید بدنتان پایدار باشند و در اثر آسیب ناشی از نور خورشید به وجود نیامده باشند پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. انواع روش‌های جراحی در این شرایط عبارت‌اند از:
- پیوند پوست: در این روش، جراح پوست سالم و دارای رنگدانه را به نواحی بدون رنگدانه منتقل می‌کند. خطرات استفاده از این روش شامل عفونت و زخم است. پیوند پوست با استفاده از تاول گزینه دیگری است که خطرات کمتری دارد. این روش شامل ایجاد تاول بر روی پوست سالم و انتقال بالای تاول با ناحیه‌ای دیگر است.
- میکروپیگمنتیشن: در این روش، پزشک رنگدانه را بر روی پوست شما خال‌کوبی می‌کند. این روش برای ناحیه لب گزینه خوبی است اما ممکن است هماهنگ کردن آن با رنگ پوست دشوار باشد.
سایر روش‌های درمانی
حتی اگر برای بیماری پیسی تحت درمان قرار گرفته‌اید لازم است بدانید رسیدن به نتیجه ممکن است فرایندی کند باشد. بنابراین، ممکن است استفاده از روش‌های زیر به شما در مدیریت بیماری کمک کنند.
- ضدآفتاب: کاهش مواجهه با نور خورشید، پوست شما را متعادل نگه می‌دارد. برنزه کردن ممکن است باعث ایجاد کنتراست پوست شود و نواحی درگیر بدن را بیشتر نشان دهد. استفاده از کرم ضدآفتاب با SPF بالا اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا نواحی بدون رنگدانه پوست مستعد آسیب ناشی از نور خورشید هستند.
- لوازم‌آرایشی: لوازم‌آرایشی و لوسیون‌های اتو برنزه می‌توانند به یکنواخت شدن رنگ پوست کمک کنند.
چگونه می‌توان با تاثیرات عاطفی بیماری پیسی مقابله کرد؟
برخی از مطالعات نشان می‌دهند که دارودرمانی و روان‌درمانی می‌توانند به بهبود سلامت روان در افراد مبتلا به بیماری برص کمک کنند. بنابراین، اگر به این بیماری مبتلا هستید و این وضعیت بر سلامت روان شما تاثیر گذاشته است مهم است در این مورد مشاوره پزشکی دریافت کنید. بااین‌حال، بیماری پیسی، بیماری واگیرداری نیست و معمولا با هیچگونه تاثیر فیزیکی‌ای نیز همراه نیست. به همین دلیل، افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند زندگی سالم و فعالی داشته باشند. از سوی دیگر، درمان شناختی رفتاری (CBT) می‌تواند نتایج زیر را برای این افراد به همراه داشته باشد:
- حفظ عزت‌نفس
- پیشگیری از افسردگی
- بهبود کیفیت کلی زندگی
درنهایت، بیماری پیسی یا برص، یک بیماری پوستی است که در آن لکه‌هایی از پوست رنگ خود را از دست می‌دهند. اگرچه در برخی افراد کل سطح پوست می‌تواند درگیر بیماری شود اما در برخی دیگر، تنها چند ناحیه تحت تاثیر قرار می‌گیرند. هیچ درمانی برای بیماری برص وجود ندارد و هدف از درمان پزشکی آن، ایجاد یکنواختی در رنگ پوست از طریق بازگرداندن رنگدانه‌ها یا از بین بردن رنگ باقیمانده پوست است. بنابراین، اگر علائم این بیماری را تجربه می‌کنید مهم است در این مورد با پزشک صحبت کنید. دریافت خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره پزشکی تلفنی آزمایش آنلاین می‌تواند در این شرایط برای شما کمک‌کننده باشد.
