علائم ناباروری در زنان
نوشته شده توسط مهدی یاری
05 / 06 / 1401
فهرست مطالب
علائم ناباروری در زنان
بسیاری از زنان و مردان رویای تشکیل خانواده و بچه دار شدن در طول زندگی خود را دارند. با این حال، اگر زوجی به مدت یک سال در تلاش برای باردار شدن موفق نباشند، بهتر است مشکلات احتمالی که شاید بر باروری تأثیر بگذارند را ارزیابی کنند. علائم ناباروری در زنان در سراسر جهان به طور فزایندهای افزایش پیدا کرده است.
تقریباً 15 درصد از زوجها مشکلات باروری را تجربه میکنند. در بیشتر موارد میتوان با فناوریهای کمک باروری به این زوجها کمک کرد. حدود 30 درصد از مشکلات باروری در زوجها منشأ زنانه دارند. از آنجایی که افراد دیرتر از قبل بچهدار میشوند، ناباروری ناشی از افزایش سن بر تعداد فزایندهای از زنان تأثیر میگذارد. در این بررسی به طور کامل در مورد علل و علائم ناباروری در زنان صحبت میکنیم.
دلایل ناباروری در زنان
در حدود یک زوج از هر 10 زوجی که برای ناباروری مورد بررسی قرار میگیرند، هیچ علتی در آنها یافت نمیشود. این ناباروری «غیرقابل توضیح» یا «ایدیوپاتیک» نامیده میشود. اما علل واضح ناباروری در زنان شامل موارد زیر هستند:
- سن: توانایی باردار شدن در حدود 32 سالگی کاهش پیدا میکند.
- فیبرومهای زیر مخاطی: تومورهای خوش خیم یا غیر سرطانی در دیواره عضلانی رحم ایجاد میشوند و از بارور شدن تخمک توسط اسپرم جلوگیری میکنند.
- آندومتریوز: وضعیتی که در آن نوع بافتی که پوشش داخلی رحم را تشکیل میدهد در خارج از رحم یافت میشود. التهاب ناشی از آندومتریوز ممکن است به اسپرم یا تخمک آسیب برساند یا در حرکت آنها از طریق لولههای فالوپ و رحم اختلال ایجاد کند. در موارد شدید آندومتریوز، لولههای فالوپ ممکن است توسط چسبندگی یا بافت اسکار مسدود شوند.
- عفونت لولهای: که به عنوان عفونت لوله فالوپ نیز شناخته میشود، در اثر رشد بی دلیل و بیش از حد باکتریهای بدخیم در لولههای فالوپ ایجاد میگردد. برخی از باکتریهایی که باعث عفونت لولهها میشوند عبارتند از استرپتوکوک، مایکوپلاسما و استافیلوکوک. این بیماری همچنین میتواند توسط بیماریهای مقاربتی (STD) مانند کلامیدیا، سوزاک و غیره ایجاد شود.
- پرتودرمانی: میتواند خطر مشکلات باروری را افزایش دهد.
- اختلالات خود ایمنی: اختلالات خود ایمنی باعث میشوند که سیستم ایمنی بدن به بافتهای طبیعی بدن حمله کند که معمولاً آن را نادیده میگیرد. اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس،هاشیموتو و سایر انواع تیروئیدیت یا آرتریت روماتوئید ممکن است بر باروری تأثیر بگذارند.
برای انجام آزمایش هورمونی قبل از بارداری از خدمات « آزمایش هورمونی زنان» بهره مند شوید.
علائمی که در ناباروری زنان وجود دارد
اگر هر یک از علائم ناباروری را در خود مشاهده کردید، خیلی سریع به نزد پزشک متخصص بروید. در بسیاری از موارد، ناباروری با درمان و روشهای مناسبی قابل درمان است. تشخیص زودهنگام ناباوری میتواند تغییرات بارداری موفق را افزایش دهد. علائم ناباروری در زنان اغلب شامل موارد زیر هستند:
1- پریود نامنظم
متوسط چرخه قاعدگی زنان 28 روز است. با این حال این در هر زنی متفاوت است. این بدان معناست که تغییرات چند روزه در هر دو طرف میتوانند طبیعی در نظر گرفته شوند، البته تا زمانی که ثابت باشند. به عنوان مثال، اگر یک سیکل یک ماهه 33 روز طول بکشد، 31 روز بعد و 32 روز بعد را میتوان پریود طبیعی در نظر گرفت.
اگر تعداد روزها از ماه به ماه متفاوت باشند، تا حدی که تخمینی از زمان شروع دوره بعدی وجود نداشته باشد، به عنوان دورههای نامنظم در نظر گرفته میشوند. دلایل ممکن است متفاوت باشند، از مشکلات هورمونی گرفته تا سندرم تخمدان پلی کیستیک اما تحقیقات بیشتر بسیار مهم هستند زیرا میتوانند بر باروری تأثیر بگذارند.
2- پریودهای سنگین
خونریزی واژینال در طول قاعدگی در حالت ایده آل باید جریان متوسطی داشته باشد. اگر خونریزی بسیار سنگین یا بسیار کم باشد، میتواند نشانه عدم تخمک گذاری باشد. خونریزی را به صورت ماهانه پیگیری کنید. اگر متوجه خونریزی مداوم شدید، به پزشک مراجعه کنید.
3- عدم پریودی
اگر متوجه شدید که دورههای قاعدگی شما به طور غیرقابل توضیحی برای یک دوره طولانی (بیش از یک ماه گذشته از تاریخ طبیعی شما) متوقف شده است، این موضوع میتواند نشان دهنده عدم تخمک گذاری باشد. در حالی که عواملی مانند استرس یا ورزش سنگین میتوانند بر دورههای پریودی تأثیر بگذارند، مدت زمان طولانی بدون پریود نشانه آن است که باید به نزد پزشک مراجعه کنید.
4- علائم نوسانات هورمونی
هر گونه نشانه از نوسانات در هورمونها باید به عنوان شاخصهای بالقوه مشکلات باروری در نظر گرفته شوند. علائم نوسانات هورمونی میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- ظاهر آکنه و سایر مشکلات پوستی
- کاهش میل جنسی
- افزایش رشد موهای صورت
- ریزش یا نازک شدن موها
- افزایش وزن
5- درد هنگام رابطه جنسی
رابطه جنسی دردناک طبیعی نیست! این موضوع میتواند نشانهای از یک مشکل اساسی مانند مشکلات هورمونی یا اندومتریوز در میان دیگران باشد. درد در حین رابطه جنسی میتواند ناشی از مسائل هورمونی مانند آندومتریوز مرتبط مقاربتی باشد که میتواند به ناباروری نیز کمک کند. اگر تجربه رابطه جنسی دردناک را داشتید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
دیگر علائم ناباروری در زنان عبارتند از:
- تحریکات پوستی میتوانند نشانهای از مشکلات در سطح باروری باشند.
- کاهش میل جنسی
- افزایش وزن بیش از حد
- سیگار کشیدن (سیگار به طور قابل توجهی خطر ناباروری را در مردان و زنان افزایش میدهد. سیگار کشیدن در دوران بارداری احتمال سقط جنین را افزایش میدهد)
- مصرف الکل
- چاقی و اضافه وزن
- رژیم غذایی (کمبود اسید فولیک، آهن، روی و ویتامین B-12 در رژیم غذایی میتوانند بر باروری تأثیر بگذارند)
- استرس ذهنی (این مشکل ممکن است بر تخمک گذاری زنان تأثیر بگذارد و منجر به کاهش فعالیت جنسی شود).
با انجام آزمایش ژنتیک میتوانید نسبت به بیماریها و امکان بارداری خود اطلاعات لازم را کسب کنید.
اختلالات تخمک گذاری در ناباروری در زنان
اختلالات تخمک گذاری شایعترین علت ناباروری در زنان هستند و میتوانند به دلایل زیر رخ دهند:
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): وضعیتی که باعث میشود زنان تخمک گذاری نداشته باشند یا تخمک گذاری نامنظمی انجام دهند.
- ذخیره تخمدان کاهش یافته (DOR): وضعیتی که در آن تعداد تخمکهای کمتری نسبت به حالت عادی در تخمدانها باقی میماند. تعداد تخمکهای یک زن به طور طبیعی با افزایش سن کاهش مییابد.
- آمنوره عملکردی هیپوتالاموس (FHA): وضعیتی که در آن چرخه قاعدگی و تخمک گذاری به دلیل کار نکردن درست هیپوتالاموس مختل میشود.
- نارسایی اولیه تخمدان (POI): وضعیتی که گاهی به آن یائسگی زودرس گفته میشود و زمانی رخ میدهد که تخمدانهای زن قبل از 40 سالگی از کار بیفتند.
- یائسگی: کاهش متناسب با سن در عملکرد تخمدان که معمولاً در حدود 50 سالگی رخ میدهد. طبق تعریف، یک زن در یائسگی یک سال بوده که پریود نشده است.
- کیفیت پایین تخمک: تخمکهایی که آسیب دیده یا دچار ناهنجاریهای ژنتیکی میشوند نمیتوانند حاملگی را حفظ کنند.
- هیپرپرولاکتینمی: اگر سطح پرولاکتین بالا باشد و زن باردار یا شیرده نباشد، ممکن است بر تخمک گذاری و باروریاش تأثیر بگذارد.
- مشکلات تیروئید: پرکاری یا کم کاری غده تیروئید میتواند منجر به عدم تعادل هورمونی شود.
درمان ناباروری در زنان
تشخیص ناباروی در زنان باید توسط پزشک متخصص زنان و زایمان انجام میشود. سپس پزشک برنامه درمانی موثری را به بیماری ارائه میدهد. گزینههای درمانی برای ناباروری در زنان به علت آن بستگی دارند اما ممکن است شامل موارد زیر باشند:
جراحی برای ناباروری زنان
ناباروری در زنان میتواند ناشی از انسداد در اندامهای تناسلی باشد. برخی از این مشکلات که با جراحی قابل رفع هستند عبارتند از:
- فیبروم: تومورهای غیر بدخیم که در داخل رحم رشد میکنند.
- پولیپ: رشد بیش از حد پوشش داخلی رحم (آندومتر) است.
- اندومتریوز: رشد بافت آندومتر در خارج از رحم که میتواند لولههای فالوپ را مسدود کند.
- ناهنجاریهای رحم مانند سپتوم رحم وجود دارد.
- کیست تخمدان میتواند تخلیه یا برداشته شود.
اکثر جراحیهای باروری توسط جراحی سوراخ کلید با استفاده از لاپاروسکوپ جراحی (از طریق شکم) یا هیستروسکوپ جراحی (از طریق دهانه رحم و داخل رحم) انجام میشوند. گاهی ممکن است به دلایل مختلف این امکان پذیر نباشد و ممکن است جراحی باز (برش جراحی در شکم) لازم باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه بارداری، علل ناباروری و موضوعات مرتبط از طریق «مشاوره زنان» با متخصصان و پزشکات تماس تلفنی برقرار کنید.
القای تخمک گذاری برای ناباروری زنان
پریودهای نامنظم یا غایب ممکن است نشان دهنده این باشند که تخمک گذاری نیز نامنظم است یا وجود ندارد. تخمک گذاری را میتوان با طیف وسیعی از داروها به شکل قرص یا تزریقی القا کرد. داروهای خوراکی مانند کلومیفن سیترات (کلومید، سروفن) میتوانند پاسخ گیرندههای مغز به استروژنهای طبیعی موجود در بدن را کاهش دهند. این منجر به افزایش ترشح هورمون از مغز میشود که تخمک گذاری را تحریک میکند.
اشکال تزریقی هورمونهای آزاد شده توسط غده هیپوفیز در مغز که تخمدانها را وادار به آزاد کردن تخمک میکنند نیز میتوانند برای تحریک تخمک گذاری استفاده شوند. پاسخ به این داروها میتواند غیرقابل پیش بینی باشد و نظارت دقیق زنان در حین مصرف آنها ضروری است.
گاهی اوقات، پاسخ به هورمونهای تزریقی بیش از حد است و این میتواند باعث ایجاد وضعیتی به نام سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) شود. علائم شامل ادم (احتباس مایعات)، درد شکم و نفخ هستند. آزمایش خون منظم برای کمک به تنظیم دقیق دوز و به حداقل رساندن خطر سندرم تحریک بیش از حد تخمدان استفاده میشود.
فناوریهای کمک باروری (ART) از جمله لقاح آزمایشگاهی (IVF)
فنآوریهای کمک باروری (ART) اصطلاحی است که شامل بازیابی تخمک از تخمدانها و جابجایی تخمکها و اسپرمها در آزمایشگاه است. این فنآوری شامل لقاح آزمایشگاهی (IVF) و تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI)است که در صورت وجود علت مردانه ناباروری استفاده میشود. فنآوریهای کمک باروری شامل تحریک هورمونی است تا تخمدانها 10 تا 15 تخمک تولید کنند نه تخمکی که به طور معمول هر ماه بالغ میشود.
هنگامی که تخمکها آماده هستند، در یک روش هدایت شده با سونوگرافی بازیابی میشوند. در مورد لقاح آزمایشگاهی، تخمکهای جمع آوری شده با اسپرم شریک مرد یا اهدا کننده مخلوط میشوند و در مورد تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم هر تخمک با یک اسپرم منفرد تزریق میگردد. دو تا پنج روز بعد جنین با استفاده از یک لوله نازکی که از طریق دهانه رحم وارد میشود، به رحم زن منتقل خواهد شد.
کلام آخر
ناباروری زمانی اتفاق میفتد که یک زوج نتوانند پس از داشتن رابطه جنسی محافظت نشده به مدت حداقل 12 ماه باردار شوند. مردان و زنان به یک اندازه احتمال دارد که مشکلات باروری داشته باشند. ناباروری میتواند اولیه یا ثانویه باشد. ناباروری اولیه زمانی است که یک زوج پس از تلاش برای حداقل 12 ماه بدون استفاده از روشهای ضدبارداری باردار نشده باشند. ناباروری ثانویه زمانی است که آنها قبلا باردار شده باشند اما دیگر قادر به بارداری نباشند.
دورههای قاعدگی نامنظم یک نشانه قوی از مشکلات در سطح باروری است. قاعدگی دردناک یا سنگین میتواند از علائم آندومتریوز باشد. این وضعیت میتواند منجر به التهاب و زخم دردناکی شود که میتواند با ممانعت از بارداری باعث مشکلات باروری شود. علائم ناباروری در زنان میتوانید به سرعت راههای درمان را پیش بگیرید. برای انجام آزمایشات بارداری میتوانید از «خدمات آزمایش در محل» ازمایش آنلاین بهره مند شوید.
