10 مورد از علائم سکته قلبی و راه های پیشگیری آن
نوشته شده توسط سمانه نصیری
06 / 11 / 1399
فردی که دچار حمله یا سکته قلبی می‌شود در قفسه سینه و سایر قسمت‌های بدن خود درد و همچنین علائم دیگری را احساس می‌کند. تشخیص اولین علائم سکته قلبی و درمان سریع آن بسیار مهم است و می‌تواند جان شما را نجات دهد. سکته قلبی با ایست قلبی که در آن قلب کاملا از کار می‌افتد متفاوت است. هر دو جزء فوریت‌های پزشکی هستند و بدون درمان، حمله قلبی می‌تواند منجر به ایست قلبی شود. در ادامه با موضوع علائم سکته قلبی، نحوه درمان و پیشگیری از آن با جزئیات بیشتری پرداخته‌ایم.
فهرست مطالب
سکته قلبی چیست؟
سکته قلبی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به قلب مسدود شود. این انسداد اغلب ناشی از تجمع چربی، کلسترول و سایر مواد است که به شکل پلاک در عروق تغذیه‌کننده قلب (عروق کرونر) تشکیل شده‌اند. گاهی اوقات، پلاک می‌تواند پاره شود و لخته‌ای ایجاد کند که جریان خون را مسدود می‌کند. جریان خون قطع‌شده می‌تواند به بخشی از عضله قلب آسیب برساند یا آن را از بین ببرد.
علائم سکته قلبی چیست؟
ازآنجاکه حملات قلبی می‌تواند کشنده باشد، تشخیص علائم سکته قلبی در اسرع وقت و تماس با خدمات اورژانس بسیار مهم است. در ادامه با این علائم آشنا می‌شوید.
- احساس فشار، گرفتگی، درد یا سوزش در قفسه سینه
- دردی که به بازوها، گردن، فک یا کمر گسترش می‌یابد
- احساس خرد شدن یا سنگینی در قفسه سینه
- احساسی شبیه سوزش معده یا سوءهاضمه
- حالت تهوع و گاهی استفراغ
- احساس خستگی و تعریق
- تنگی نفس
- احساس سرگیجه
- در بعضی موارد، اضطرابی که می‌تواند شبیه حمله وحشت باشد
- سرفه یا خس‌خس سینه، زمانی که مایعات در ریه‌ها جمع می‌شود
این علائم می‌توانند از نظر ترتیب و مدت زمان متفاوت باشند و ممکن است چندین روز طول بکشند یا ناگهانی بیایند و بروند. موارد زیر نیز ممکن است ایجاد شوند:
- هیپوکسمی (hypoxemia): شامل مقادیر کم اکسیژن در خون است.
- ادم ریوی (pulmonary edema): شامل تجمع مایعات در داخل و اطراف ریه‌ها است.
- شوک کاردیوژنیک (cardiogenic shock): شامل افت فشارخون به‌طور ناگهانی است زیرا قلب نمی‌تواند خون کافی برای فعالیت بقیه اعضای بدن را فراهم کند.
همه افرادی که سکته قلبی دارند علائم یکسانی ندارند یا شدت علائم آن‌ها یکسان نیست. درحالی‌که برخی از افراد درد خفیفی را احساس می‌کنند برخی دیگر درد شدیدتری دارند یا اصلا علائمی را احساس نمی‌کنند. حتی برای بعضی از افراد، اولین علائم سکته قلبی شامل ایست ناگهانی قلب است. با این حال، هرچه علائم و نشانه‌های شما بیشتر باشد، احتمال حمله قلبی بیشتر خواهد بود.
برخی از حملات قلبی به‌طور ناگهانی شروع می‌شود، اما بسیاری از افراد از ساعت‌ها، روزها یا هفته‌ها قبل علائم و نشانه‌های هشداردهنده را دارند. اولین هشدار ممکن است درد یا فشار مکرر در قفسه سینه باشد که در اثر فعالیت ایجاد می‌شود و با استراحت تسکین می‌یابد. این علامت در اثر کاهش موقتی جریان خون در قلب ایجاد می‌شود.
چرا علائم سکته قلبی ایجاد می‌شوند؟
سکته قلبی زمانی اتفاق می‌افتد که یک یا چند شریان کرونر شما مسدود شود. با گذشت زمان، رسوبات چربی، ازجمله کلسترول، باعث ایجاد مواردی به نام پلاک می‌شوند که می‌توانند عروق را تنگ کنند (تصلب شرایین). این بیماری که بیماری شریان کرونری نام دارد، مهم‌ترین عامل حمله قلبی است.
در طی حمله قلبی، پلاک می‌تواند پاره شود و کلسترول و سایر مواد را به جریان خون بریزد. در محل پارگی، لخته خون ایجاد می‌شود. اگر لخته بزرگ باشد، می‌تواند جریان خون را از طریق شریان کرونر مسدود کند و باعث کمبود اکسیژن و مواد مغذی در قلب شود. انسداد شریان کرونری به دو صورت جزئی و کامل می‌تواند اتفاق بیفتد که تشخیص علت و درمان در هر یک از آن‌ها متفاوت است.
دلیل دیگر حمله قلبی اسپاسم عروق کرونری است که جریان خون بخشی از عضله قلب را متوقف می‌کند. استفاده از دخانیات و مواد مخدر، مانند کوکائین، می‌تواند باعث اسپاسم مرگبار شود. ابتلا به کووید 19 (COVID-19) نیز ممکن است از راه‌هایی که منجر به حمله قلبی می‌شود، به قلب شما آسیب برساند.
عوامل خطر سکته قلبی چیست؟
برخی عوامل باعث تجمع ناخواسته رسوبات چربی (تصلب شرایین) می‌شوند که باعث تنگ شدن عروق در سراسر بدن می‌شوند. شما می‌توانید بسیاری از این عوامل خطر را بهبود بخشیده یا از بین ببرید تا احتمال ابتلا به حمله قلبی را کاهش دهید. عوامل خطر سکته قلبی عبارت‌اند از:
- سن. مردان 45 ساله و بالاتر و زنان 55 ساله به بالا بیشتر از مردان و زنان جوان دچار حمله قلبی می‌شوند.
- تنباکو. این عامل خطر شامل سیگار کشیدن و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض دود سیگار است.
- فشارخون بالا. با گذشت زمان، فشارخون بالا می‌تواند به عروق منتهی به قلب شما آسیب برساند. فشارخون بالا که با سایر شرایط مانند چاقی، کلسترول بالا یا دیابت همراه باشد، خطر حمله قلبی را در شما بیشتر می‌کند.
- سطح کلسترول خون یا تری گلیسیرید بالا. سطح بالای کلسترول LDL (بد) به‌احتمال‌زیاد باعث تنگ شدن عروق می‌شود. همچنین، سطح بالای تری گلیسیریدها، نوعی چربی خون مربوط به رژیم غذایی، خطر حمله قلبی را افزایش می‌دهد. با این حال، سطح بالای کلسترول HDL (خوب) ممکن است خطر شما را کاهش دهد.
- چاقی. چاقی با سطح کلسترول خون بالا، سطح بالای تری گلیسیرید، فشارخون بالا و دیابت در ارتباط است. از دست دادن فقط 10٪ از وزن بدن می‌تواند این خطر را کاهش دهد.
- دیابت. تولید نکردن مقدار کافی انسولین یا عدم پاسخ مناسب به انسولین باعث بالا رفتن سطح قند خون بدن می‌شود و خطر حمله قلبی را افزایش می‌دهد.
- سندرم متابولیک. این سندرم زمانی بروز می‌کند که دچار چاقی، فشارخون و قند خون بالا باشید. ابتلا به سندرم متابولیک احتمال ابتلای شما به بیماری قلبی را دو برابر می‌کند.
- سابقه خانوادگی حملات قلبی. اگر خواهر و برادر، پدر و مادر یا مادربزرگ و پدربزرگ شما حملات قلبی زودرس داشته باشند (در مردان 55 سالگی و در زنان در 65 سالگی)، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای سکته قلبی باشید.
- عدم فعالیت بدنی. بی‌تحرک بودن باعث افزایش سطح کلسترول خون و چاقی می‌شود. افرادی که به‌طور منظم ورزش می‌کنند از سلامت قلبی بیشتری برخوردار هستند.
- استرس. شما ممکن است به استرس به طریقی پاسخ دهید که خطر حمله قلبی را افزایش دهد.
- مصرف مواد مخدر. استفاده از داروهای محرک، مانند کوکائین یا آمفتامین، می‌تواند باعث ایجاد اسپاسم عروق کرونر شود که درنهایت می‌تواند باعث حمله قلبی شود.
- سابقه پره‌اکلامپسی. این وضعیت باعث فشارخون بالا در دوران بارداری می‌شود و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را در طول زندگی افزایش می‌دهد.
- ابتلا به بیماری خود ایمنی. داشتن شرایطی مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس می‌تواند خطر حمله قلبی را افزایش دهد.
در هنگام بروز علائم سکته قلبی چه کار باید کرد؟
سکته قلبی تهدیدکننده زندگی است و نیاز به توجه اضطراری دارد. امروزه، بسیاری از افراد به دلیل درمان موثر، از حملات قلبی جان سالم به درمی‌برند. به تاخیر انداختن درمان به‌طور چشمگیری احتمال زنده ماندن را کاهش می‌دهد.
- با 115 تماس بگیرید. آماده باشید تا توضیح دهید چه اتفاقی افتاده و کجا هستید.
- فقط در صورتی برای رسیدن به بیمارستان رانندگی کنید که هیچ راه دیگری وجود نداشته باشد.
- در صورت تجویز پزشک، تا رسیدن اورژانس، نیتروگلیسیرین مصرف کنید.
- در صورت توصیه تیم اورژانس تا رسیدن آن‌ها آسپرین مصرف کنید. مصرف آسپرین در هنگام حمله قلبی می‌تواند با کمک به جلوگیری از لخته شدن خون، آسیب قلبی را کاهش دهد.
در صورتی که یکی از اطرافیان شما دچار سکته قلبی شده است:
- آرام باشید و تمام دستورالعمل‌های تیم اورژانس را دنبال کنید.
- درحالی‌که منتظر رسیدن تیم هستید، با شخصی که دچار علائم سکته قلبی شده است صحبت کنید و به او اطمینان دهید که کمک در راه است.
- احیای قلبی ریوی (CPR): اگر در نتیجه علائم سکته قلبی، تنفس فرد متوقف شد لازم است مراحل CPR را انجام دهید. فشار دادن قفسه سینه را به صورت دستی انجام دهید:
- انگشتان خود را به هم قفل کنید و پایه دستان خود را در مرکز قفسه سینه قرار دهید.
- شانه‌ها را در امتداد دستان خود قرار دهید، آرنج خود را قفل کنید و با سرعت 100-120 فشار در دقیقه سریع فشار دهید. تا عمق 5 سانتیمتر فشار دهید.
- این حرکات را تا جایی که فرد شروع به نفس کشیدن یا حرکت کند یا تا زمانی که شخص دیگری بتواند این کار را انجام دهد ادامه دهید.
- در صورت امکان، بدون توقف، فشار دادن را ادامه دهید.
- از دستگاه شوک الکتریکی خارجی خودکار (AED) استفاده کنید. این دستگاه با ایجاد شوک باعث می‌شود که قلب دوباره شروع به کار کند.
درمان پزشکی: با ورود تیم اورژانس، آن‌ها مراقبت از شخص را بر عهده خواهند گرفت. در مورد سلامتی فرد و آنچه پیش از این رویداد اتفاق افتاده است برای تیم اورژانس توضیح دهید. این تیم سعی خواهد کرد وضعیت فرد را با تامین اکسیژن تثبیت کند. در بیمارستان، یک تیم پزشکی آزمایش‌هایی را انجام می‌دهد و درمان مناسب را ارائه می‌دهد. بسیاری از روش‌ها در این شرایط می‌توانند کمک‌کننده باشند اما سه گزینه درمانی معمول عبارت‌اند از:
- داروها، ازجمله داروهای حل‌کننده لخته خون.
- مداخله کرونری از راه پوست. یک روش مکانیکی برای بازگرداندن جریان خون به بافت آسیب‌دیده است.
- پیوند عروق کرونر که معمولا بای پس سرخرگ کرونر نامیده می‌شود. در این روش، خون در اطراف مناطق آسیب‌دیده عروق هدایت می‌شود تا جریان خون بهبود پیدا کند.
- پزشک همچنین درمانی را به فرد برای پیشگیری از حملات قلبی در آینده ارائه خواهد داد.
تشخیص سکته قلبی چگونه انجام می‌شود؟
در بیمارستان پزشک در مورد علائم سکته قلبی سوال خواهد کرد. هنگام تشخیص و تهیه برنامه درمانی، او موارد زیر را در نظر می‌گیرد:
- سن
- سلامت کلی
- تاریخچه پزشکی
- سابقه خانوادگی
او همچنین انجام برخی آزمایش‌ها را به شما توصیه می‌کند که عبارت‌اند از:
- آزمایشات تصویربرداری، مانند اشعه ایکس، سی‌تی‌اسکن و اکوکاردیوگرام.
- الکتروکاردیوگرافی، برای اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی در قلب.
- آزمایش خون که می‌تواند تایید کند یک حمله قلبی رخ داده است.
- کاتتریزاسیون قلب (cardiac catheterization) که پزشک را قادر می‌سازد تا قسمت داخلی قلب را معاینه کند.
عوارض سکته قلبی چیست؟
برخی از افراد پس از تجربه علائم سکته قلبی دچار عوارض حمله قلبی می‌شوند که این عوارض بسته به شدت علائم سکته قلبی متفاوت هستند. این عوارض عبارت‌اند از:
- افسردگی: این عارضه پس از حمله قلبی رایج است که تعامل با عزیزان و دوستان می‌تواند در این مورد به شما کمک کند.
- اختلال در ریتم قلبی: ضربان قلب به صورت نامنظم، خیلی سریع یا خیلی آهسته است.
- ادم: مایعات جمع می‌شود و باعث تورم مچ پا و پاها می‌شود.
- رگ‌برآمدگی: بافت اسکار بر روی دیواره آسیب‌دیده قلب جمع می‌شود که این مسئله باعث نازک شدن و کشش عضله قلب و درنهایت ایجاد کیسه می‌شود. این مسئله همچنین می‌تواند منجر به لخته شدن خون شود.
- آنژین: اکسیژن کافی به قلب نمی‌رسد و باعث درد قفسه سینه می‌شود.
- نارسایی قلبی: قلب دیگر نمی‌تواند به‌طور موثر پمپاژ کند که این مسئله منجر به خستگی، دشواری در تنفس و ادم می‌شود.
- پارگی میوکارد: این پارگی در قسمتی از قلب است که به دلیل آسیب ناشی از حمله قلبی تحت تاثیر قرار گرفته است.
- درمان و نظارت مداوم می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این عوارض کمک کند.
چگونه می‌توان از سکته قلبی پیشگیری کرد؟
روش‌های مختلفی برای کاهش خطر حمله قلبی وجود دارد. انجمن قلب آمریکا به مردم توصیه می‌کند که با انجام روش‌های زیر سلامت قلب خود را در اولویت قرار دهند:
- اجتناب از سیگار و ترک آن
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل و سالم
- ورزش منظم
- مدیریت دیابت، سطح کلسترول بالا، فشارخون بالا و سایر شرایط
- محدود کردن مصرف الکل
- حفظ وزن سالم بدن
- اجتناب از استرس و انجام روش‌های سالم کنترل استرس
- دانستن علائم سکته قلبی می‌تواند به شما کمک کند تا سریع درمان شوید و این احتمال نتیجه مثبت را افزایش می‌دهد.
همان‌طور که مطرح شد سکته قلبی می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد و به فوریت پزشکی نیاز دارد. علائم سکته قلبی شامل درد و گرفتگی در قفسه سینه، درد در سایر قسمت‌های بدن و دشواری در تنفس است. اگر با فردی مواجه شدید که دچار سکته قلبی شده است لازم است فورا با 115 تماس بگیرید. با درمان سریع، اغلب می‌توان جان فرد را نجات داد.
