چرا سرطان پستان (سینه) ایجاد می شود؟
نوشته شده توسط سمانه نصیری
05 / 11 / 1399
سرطان به معنی رشد غیرطبیعی سلول‌ها در بدن است. در حال حاضر، بیش از 100 نوع سرطان وجود دارد، ازجمله سرطان پستان، سرطان پوست، سرطان ریه، سرطان روده بزرگ، سرطان پروستات و لنفوم که علائم هر کدام متفاوت هستند. در سراسر دنیا، شایع‌ترین سرطان در زنان، سرطان سینه است. اگرچه مردان نیز ممکن است به این سرطان مبتلا شوند اما احتمال ابتلا در آن‌ها بسیار کمتر از زنان است. در ادامه با بیماری سرطان سینه، میزان شیوع، علل و راه‌های درمان آن آشنا می‌شوید.
فهرست مطالب
سرطان سینه چیست؟
سرطان سینه یا پستان سرطانی است که در سلول‌های پستان تشکیل می‌شود. سرطان زمانی اتفاق می‌افتد که تغییراتی به نام جهش در ژن‌هایی رخ دهد که رشد سلول را تنظیم می‌کنند. جهش‌ها باعث می‌شوند سلول‌ها به روشی کنترل نشده تقسیم و تکثیر شوند. به‌طورمعمول، سرطان سینه در لوبول‌ها یا مجاری پستان ایجاد می‌شود. لوبول‌ها غده‌هایی هستند که شیر تولید می‌کنند و مجاری، مسیرهایی هستند که شیر را از غدد به نوک پستان می‌رسانند.
سرطان همچنین می‌تواند در بافت چربی یا بافت پیوندی رشته‌ای درون پستان ایجاد شود. سلول‌های سرطانی کنترل نشده غالبا به سایر بافت‌های سالم پستان حمله کرده و می‌توانند به غدد لنفاوی زیر بازوها بروند. غدد لنفاوی، مسیری اصلی است که به سلول‌های سرطانی کمک می‌کند تا به سایر قسمت‌های بدن منتقل شوند.
علائم سرطان سینه چیست؟
اولین علائم سرطان پستان معمولا به صورت ناحیه‌ای از بافت ضخیم شده در پستان یا توده‌ای در پستان یا زیر بغل ظاهر می‌شود. علائم دیگر سرطان سینه عبارت‌اند از:
- درد در زیر بغل یا پستان که با چرخه ماهانه تغییر نمی‌کند.
- حفره یا قرمزی پوست پستان، شبیه سطح پرتقال
- بثورات در اطراف نوک پستان‌ها یا روی یکی از آن‌ها
- ترشح از نوک سینه که احتمالا حاوی خون است
- نوک پستان فرورفته یا معکوس
- تغییر در اندازه یا شکل پستان
- پوسته‌پوسته شدن پوست پستان یا نوک سینه
بیشتر توده‌های پستان سرطانی نیستند. با این وجود، در صورت مشاهده توده بر روی سینه خود، لازم است برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.
میزان شیوع سرطان سینه در ایران و جهان چقدر است؟
سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در زنان سراسر جهان است که تقریبا 2 میلیون بیمار مبتلا به این سرطان در سال 2018 تشخیص داده شده است و این رقم حدود 25 درصد از کل سرطان‌ها را در زنان نشان می‌دهد. نرخ بروز سرطان سینه در سراسر جهان بسیار متفاوت و از 27 نفر در 100،000 نفر در آفریقای میانه و آسیای شرقی و 92 نفر در 100،000 نفر در آمریکای شمالی متغیر است.
در ایران، 76 درصد از سرطان‌های شایع در زنان، سرطان پستان است و مطالعات در سال 2015 نشان داد که تعداد مبتلایان به این بیماری در ایران 40 هزار نفر است و هر سال، بیش از هفت هزار مورد جدید به این تعداد افزوده می‌شود. اگرچه شیوع این بیماری در ایران نسبت به کشورهای درحال‌توسعه دیگر کمتر است اما آمار آن رو به رشد است.
چرا سرطان سینه ایجاد می‌شود؟
پس از بلوغ، سینه یک زن از چربی، بافت همبند و هزاران لوبول تشکیل می‌شود. لوبول‌ها غده‌های ریزی هستند که برای شیردهی، شیر تولید می‌کنند. لوله‌های کوچک یا مجاری، شیر را به سمت نوک پستان حمل می‌کنند. سرطان باعث تکثیر غیرقابل‌کنترل سلول‌ها می‌شود. آن‌ها در زمان معمول چرخه زندگی خود نمی‌میرند.
رشد بیش از حد سلول باعث سرطان می‌شود زیرا تومور از مواد مغذی و انرژی بدن استفاده می‌کند و سلول‌های اطراف خود را از مواد مغذی و انرژی محروم می‌کند. سرطان پستان معمولا از پوشش داخلی مجاری شیر یا لوبول‌هایی که شیر سینه را تامین می‌کنند، شروع می‌شود و از آنجا می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد.
عوامل خطر سرطان سینه چیست؟
علت دقیق سرطان پستان هنوز مشخص نیست اما برخی از عوامل خطر احتمال آن را بیشتر می‌کند. امکان جلوگیری از برخی از این عوامل خطر وجود دارد.
1. سن: خطر ابتلا به سرطان پستان با افزایش سن افزایش می‌یابد. در 20 سالگی، احتمال ابتلا به سرطان پستان در دهه بعدی زندگی 06/0 درصد است. در 70 سالگی این رقم به 84/3 درصد می‌رسد.
2. ژنتیک: زنانی که جهش‌های خاصی در ژن‌های BRCA1 و BRCA2 دارند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پستان، سرطان تخمدان یا هر دو هستند. افراد این ژن‌ها را از والدین خود به ارث می‌برند. جهش در ژن TP53 همچنین با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان ارتباط دارد. اگر یکی از بستگان نزدیک شما نیز سرطان پستان داشته باشد یا قبلا مبتلا به این بیماری شده باشد، احتمال ابتلا به سرطان پستان در شما افزایش می‌یابد.
3. بافت متراکم پستان: زنانی که سینه‌های متراکم‌تری دارند بیشتر مبتلا به سرطان سینه می‌شوند. سینه‌ها از سه بخش اصلی تشکیل شده‌اند: لوبول‌ها، مجاری و بافت همبند که از بافت چربی و فیبری تشکیل می‌شوند. برخی از افراد بافت‌های فیبری بیش از بافت‌های چربی در پستان خود دارند. داشتن نسبت زیادی از بافت فیبری در سینه ممکن است نشان‌دهنده بافت متراکم پستان باشد.
4. قرار گرفتن در معرض استروژن و شیردهی: به نظر می‌رسد تماس طولانی مدت با استروژن خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهد. این مسئله می‌تواند به این دلیل باشد که فردی زودتر از موعد قاعده می‌شود یا در سن بالاتر از سن متوسط یائسه می‌شود. بین این زمان‌ها، سطح استروژن بیشتر است. به نظر می‌رسد شیردهی، به خصوص برای بیش از 1 سال، احتمال ابتلا به سرطان پستان را کاهش می‌دهد. این امر احتمالا به دلیل کاهش قرار گرفتن در معرض استروژن است که به دنبال بارداری و شیردهی اتفاق می‌افتد.
5. وزن بدن: زنانی که پس از یائسگی دچار اضافه‌وزن می‌شوند یا چاقی می‌شوند، احتمالا به دلیل افزایش سطح استروژن در بدن بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پستان هستند. مصرف زیاد قند نیز ممکن است یک عامل خطر برای سرطان سینه باشد.
6. مصرف الکل: به نظر می‌رسد مصرف منظم الکل به صورت بیش‌ازاندازه در ایجاد سرطان پستان نقش دارد. طبق گزارش انستیتوی ملی سرطان (NCI)، مطالعات نشان داده‌اند زنانی که الکل مصرف می‌کنند بیشتر از کسانی که الکل را مصرف نمی‌کنند، در معرض ابتلا به سرطان سینه هستند.
7. قرار گرفتن در معرض تشعشعات: دریافت پرتودرمانی برای درمان سرطان‌های مختلف ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان را در اواخر زندگی را افزایش دهد.
8. درمان‌های هورمونی: مطالعات نشان داده است که داروهای خوراکی ضد بارداری ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان را کمی افزایش دهند. مطالعات نشان داده‌اند که درمان جایگزینی هورمون (HRT) و به‌طور خاص استروژن/ پروژسترون درمانی (EPT)، با افزایش خطر ابتلا به سرطان پستان مرتبط است.
9. ایمپلنت‌های آرایشی: یک مطالعه در سال 2013 نشان داد که زنانی که دارای ایمپلنت پستان هستند و تشخیص سرطان پستان را دریافت می‌کنند در معرض خطر بیشتری برای مرگ ناشی از این بیماری قرار دارند. این مسئله می‌تواند به این دلیل باشد که ایمپلنت‌ها باعث پنهان شدن سرطان در هنگام انجام آزمایش غربالگری می‌شوند یا می‌تواند به این دلیل باشد که ایمپلنت‌ها تغییراتی در بافت پستان ایجاد می‌کنند. با این حال، یک بررسی در سال 2015 نشان داد انجام جراحی زیبایی ایمپلنت پستان، خطر سرطان پستان را افزایش نمی‌دهد.
راه‌های درمان سرطان سینه چیست؟
درمان سرطان سینه به عوامل مختلفی بستگی دارد:
- نوع و مرحله سرطان
- حساسیت فرد به هورمون‌ها
- سن، سلامت کلی و ترجیحات فرد
- گزینه‌های اصلی درمان عبارت‌اند از:
- عمل جراحی
- درمان بیولوژیکی یا دارودرمانی هدفمند
- هورمون درمانی
- شیمی‌درمانی
عوامل موثر بر نوع درمان فرد شامل مرحله سرطان، سایر بیماری‌ها و ترجیحات فردی او خواهد بود. در ادامه با راه‌های درمان سرطان سینه آشنا می‌شوید.
عمل جراحی برای درمان سرطان سینه
در صورت نیاز به جراحی، نوع آن به تشخیص و اولویت فردی بستگی دارد. انواع جراحی‌های سرطان سینه عبارت‌اند از:
- جراحی لامپکتومی (lumpectomy) می‌تواند به جلوگیری از شیوع سرطان کمک کند. اگر تومور کوچک باشد و از بافت اطراف آن جدا شود، این درمان ممکن است یک گزینه مناسب باشد.
- ماستکتومی (mastectomy): ماستکتومی ساده شامل برداشتن لوبول‌ها، مجاری، بافت چربی، نوک سینه، هاله سینه و قسمتی از پوست است. در بعضی از شرایط، جراح، غدد لنفاوی و عضله دیواره قفسه سینه را نیز برمی‌دارد.
پرتودرمانی برای درمان سرطان سینه
فرد ممکن است حدود یک ماه پس از جراحی سرطان سینه تحت پرتودرمانی قرار گیرد. پرتودرمانی شامل هدف قرار دادن تومور با دوزهای کنترل شده اشعه است که سلول‌های سرطانی باقی‌مانده را از بین می‌برد.
شیمی‌درمانی برای درمان سرطان سینه
پزشک ممکن است در صورت وجود خطر عود یا گسترش زیاد سرطان، داروهای شیمی‌درمانی سیتوتوکسیک (cytotoxic) را برای از بین بردن سلول‌های سرطانی تجویز کند. وقتی فردی بعد از جراحی شیمی‌درمانی می‌کند، پزشکان آن را شیمی‌درمانی کمکی می‌نامند. گاهی اوقات، پزشک ممکن است قبل از جراحی، شیمی‌درمانی را برای کوچک کردن تومور و آسان‌تر کردن برداشتن آن انجام دهد. به این نوع شیمی درمان، شیمی‌درمانی نئوادجوانت (neoadjuvant) گفته می‌شود.
درمان انسداد هورمونی در سرطان سینه
پزشکان از انسداد هورمونی برای جلوگیری از بازگشت سرطان‌های پستان حساس به هورمون بعد از درمان استفاده می‌کنند. هورمون درمانی ممکن است برای درمان سرطان‌های مثبت گیرنده استروژن (ER) و گیرنده پروژسترون (PR) استفاده شود. پزشکان معمولا درمان انسداد هورمون را بعد از جراحی انجام می‌دهند اما ممکن است گاهی اوقات از آن برای کوچک کردن تومور استفاده کنند.
درمان مسدودکننده هورمون ممکن است تنها گزینه برای افرادی باشد که کاندیدای مناسبی برای جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی نیستند. پزشکان ممکن است توصیه کنند فردی 5 تا 10 سال پس از جراحی، هورمون درمانی داشته باشد. با این حال، این درمان بر سرطان‌هایی که به هورمون‌ها حساس نیستند تاثیری نخواهد داشت. همچنین، درمان هورمونی ممکن است روی باروری تاثیر بگذارد.
درمان بیولوژیکی در سرطان سینه
داروهای هدفمند می‌توانند انواع خاصی از سرطان پستان را از بین ببرند. برخی از این داروها عبارت‌اند از:
- تراستوزوماب (trastuzumab)
- لاپاتینیب (lapatinib)
- بواسیزامب (bevacizumab)
درمان‌های سرطان پستان و سایر سرطان‌ها می‌توانند عوارض جانبی شدیدی داشته باشند. هنگام تصمیم‌گیری در مورد درمان، افراد باید خطرات احتمالی را با پزشک در میان بگذارند و راه‌های به حداقل رساندن عوارض جانبی را بررسی کنند.
درنهایت، لازم است بدانید پیش‌بینی دقیق روند بیماری برای پزشک امکان‌پذیر نیست زیرا این امر به شرایط هر فرد بستگی دارد. با این حال، ممکن است پزشک بر اساس نوع سرطان پستان، نتایج آزمایشات، میزان رشد تومور و همچنین سن، تناسب اندام و سابقه پزشکی فرد تا حدودی بتواند نتیجه احتمالی بیماری را اطلاع دهد. متداول‌ترین انواع سرطان پستان در درازمدت پیش آگهی بسیار خوبی دارند، به خصوص اگر سرطان، در مراحل اولیه تشخیص داده شود.
