درمان های موقتی ریزش موی هورمونی ارثی
نوشته شده توسط سمانه نصیری
16 / 01 / 1400
ریزش مو مسئلهای طبیعی است. ما روزانه ممکن است بین 50 تا 100 تار مو را از دست بدهیم، بدون اینکه متوجه آن بشویم. بنابراین، ریزش مو معمولا نگرانکننده نیست اما برخی از انواع ریزش مو دائمی هستند و معمولا در میان برخی افراد دیده میشوند (طبق تحقیقات صورت گرفته، حدود 50 درصد مردان و 40 درصد زنان از ریزش موی هورمونی ارثی رنج میبرند). یکی از این انواع ریزش مو، ریزش موی هورمونی ارثی است که میتواند هم مردان و هم زنان را تحت تاثیر قرار دهد. در ادامه با این موضوع بیشتر آشنا میشوید.
فهرست مطالب
ریزش موی هورمونی ارثی چیست؟
ریزش موی هورمونی ارثی (Hereditary hair loss) که به آن آلوپسی آندروژنتیک (androgenetic alopecia) نیز گفته میشود نوعی ریزش مو در زنان و مردان است. در مردان به این وضعیت، طاسی با الگوی مردانه گفته میشود و در آن مو با الگویی مشخص از بالای هر دو شقیقه از بین میرود. با گذشت زمان، خط مو عقب میرود و یک شکل مشخص به صورت «M» را تشکیل میدهد. موها در قسمت تاج (نزدیک بالای سر) نیز نازک میشوند و اغلب تا طاسی جزئی یا کامل پیش میروند. الگوی ریزش مو در زنان با طاسی مردانه متفاوت است. در خانمها موها در تمام قسمتهای سر نازک میشوند و خط موها عقب نمیرود. آلوپسی آندروژنتیک در زنان بهندرت منجر به طاسی کامل میشود.
آلوپسی آندروژنتیک در مردان با چندین بیماری دیگر ازجمله بیماری قلبی عروقی و بزرگ شدن پروستات ارتباط دارد. علاوه بر این، سرطان پروستات، اختلالات مقاومت به انسولین (مانند دیابت و چاقی) و فشارخون بالا به ریزش موی هورمونی ارثی مرتبط هستند. در زنان، این نوع ریزش مو با افزایش خطر ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ارتباط دارد. PCOS با عدم تعادل هورمونی مشخص میشود که میتواند به قاعدگی نامنظم، آکنه، رشد موهای زائد در نواحی دیگر بدن (پرمویی) و افزایش وزن منجر شود.
ریزش موی هورمونی ارثی چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص ریزش موی هورمونی ارثی معمولا بر اساس شرححال کامل و معاینه فیزیکی انجام میشود. برای برخی از افراد، آزمایشات پزشکی و نمونهبرداری از بافت نیز ضروری است. علائم ریزش موی هورمونی ارثی شامل موارد زیر است:
- شروع تدریجی
- افزایش ریزش مو
- تغییر موهای بزرگ، ضخیم و رنگی به موهای نازک و کوتاهتر و سپس ادامه این تغییر به موهای ولوس نرم، کوتاه، نازک و غیررنگی.
نتیجه نهایی میتواند بیمو شدن کامل ناحیهای از سر باشد. محل این ناحیه میتواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد اما معمولا در بالای سر مشاهده میشود.
میزان شیوع ریزش موی هورمونی ارثی چقدر است؟
آلوپسی آندروژنتیک علت مکرر ریزش مو در زنان و مردان است. این شکل از ریزش مو حدود 70 درصد مردان و 40 درصد زنان را در دورهای از زندگی گرفتار میکند. آلوپسی آندروژنتیک میتواند از همان نوجوانی فرد شروع شود و با افزایش سن، خطر آن افزایش مییابد. بیش از 50 درصد مردان بالای 50 سال درجاتی از ریزش مو دارند. در زنان، احتمال ریزش مو بعد از یائسگی وجود دارد.
چه عواملی باعث ایجاد ریزش موی هورمونی ارثی میشوند؟
عوامل مختلف ژنتیکی و محیطی احتمالا در ایجاد آلوپسی آندروژنتیک نقش دارند. اگرچه محققان در حال حاضر در حال مطالعه عوامل خطر این مسئله هستند، اما بیشتر این عوامل ناشناخته ماندهاند. محققان تشخیص دادهاند که این شکل از ریزش مو مربوط به هورمونهایی به نام آندروژن، به ویژه یک آندروژن به نام دی هیدروتستوسترون (dihydrotestosterone) است. آندروژنها برای رشد طبیعی جنسی مردان قبل از تولد و در دوران بلوغ مهم هستند. آندروژنها همچنین دارای عملکردهای مهم دیگری مانند تنظیم رشد مو و میل جنسی در مردان و زنان هستند.
رشد مو در زیر پوست در ساختارهایی به نام فولیکول آغاز میشود. هر تار مو بهطورمعمول 2 تا 6 سال رشد میکند، برای چند ماه به مرحله استراحت میرود و سپس میریزد. چرخه از زمانی شروع میشود که فولیکول، رشد موی جدید را آغاز میکند. افزایش سطح آندروژن در فولیکولهای مو میتواند منجر به چرخه کوتاه رشد مو و همچنین رشد رشتههای کوتاه و نازک مو شود. علاوه بر این، این مسئله باعث تاخیر در رشد موهای جدید برای جایگزینی موهای ریخته شده میشود.
اگرچه محققان گمان میکنند که چندین ژن در آلوپسی آندروژنتیک نقش دارند اما تغییرات فقط در یک ژن به نام AR، در مطالعات علمی تایید شده است. ژن AR دستورالعملهایی برای ساخت پروتئینی به نام گیرنده آندروژن ارائه میدهد. گیرندههای آندروژن به بدن این امکان را میدهند که به دی هیدروتستوسترون و سایر آندروژنها واکنش مناسب نشان دهند. مطالعات نشان میدهند که تغییرات در ژن AR منجر به افزایش فعالیت گیرندههای آندروژن در فولیکولهای مو میشود. هنوز مشخص نیست که چگونه این تغییرات ژنتیکی خطر ریزش مو در مردان و زنان مبتلا به آلوپسی آندروژنتیک را افزایش میدهد.
محققان به بررسی ارتباط بین ریزش موی هورمونی ارثی و سایر بیماریها مانند بیماری قلبی عروقی و سرطان پروستات در مردان و سندرم تخمدان پلی کیستیک در زنان ادامه میدهند. آنها بر این باورند که برخی از این اختلالات ممکن است با افزایش سطح آندروژن همراه باشد. سایر عوامل هورمونی، محیطی و ژنتیکی که شناسایی نشدهاند نیز ممکن است در این مسئله دخیل باشند. الگوی وراثتی آلوپسی آندروژنتیک مشخص نیست زیرا احتمالا عوامل ژنتیکی و محیطی زیادی در این امر دخیل هستند. این وضعیت در خانوادهها به صورت خوشهای اتفاق میافتد و به نظر میرسد داشتن یک خویشاوند نزدیک با ریزش موی هورمونی ارثی از عوامل خطر برای ابتلا به این بیماری است.
آیا ریزش موی هورمونی ارثی قابلدرمان است؟
اگرچه ریزش موی هورمونی ارثی بهطور کامل قابلدرمان نیست اما با برخی روشها میتوان از پیشرفت ریزش مو جلوگیری کرد و در برخی موارد به افراد کمک کرد که دوباره روش مو را تجربه کنند. در ادامه با روشهای متعدد درمان ریزش موی هورمونی ارثی آشنا میشوید.
- دارو
در حال حاضر، تنها دو دارو برای درمان ریزش موی هورمونی ارثی توسط اداره غذا و داروی ایالاتمتحده (FDA) تایید شده است که این داروها عبارتاند از: ماینوکسیدیل (minoxidil) و فیناستراید (finasteride). در ادامه با این داروها بیشتر آشنا میشوید.
2. ماینوکسیدیل
گرچه نحوه عملکرد این دارو اساسا ناشناخته است اما به نظر میرسد ماینوکسیدیل مدت زمان مرحله آناژن (مرحله فعال) در چرخه رشد مو را طولانی میکند و ممکن است خونرسانی به فولیکول را افزایش دهد. بعد از مصرف این دارو رشد مجدد مو در بالای سر نسبت به نواحی پیشانی بارزتر است و حداقل این رشد تا 4 ماه قابلمشاهده نیست. ادامه درمان موضعی با دارو بهطور نامحدود لازم است زیرا قطع درمان باعث برگشت سریع الگوی طاسی قبل از درمان میشود.
بیمارانی که به بهترین وجه به این دارو پاسخ میدهند، کسانی هستند که اخیرا دچار ریزش موی هورمونی ارثی شدهاند و در نواحی کوچکی از سر آنها ریزش مو مشاهده میشود. این دارو به عنوان محلول 2٪ یا 5٪ به بازار عرضه میشود که محلول 5٪ تا حدودی موثرتر است. همچنین، بهطورکلی، زنان نسبت به آقایان تاثیر بیشتری را از ماینوکسیدیل موضعی مشاهده میکنند. همچنین، افزایش اثربخشی محلول 5٪ در مطالعات کنترل شده توسط FDA برای زنان مشهود نبود.
3. فیناستراید
فیناستراید به صورت خوراکی مصرف میشود و یک مهارکننده آنزیم 5 آلفا-ردوکتاز نوع دو است (5-alpha reductase type 2 inhibitor). این دارو، آنتیآندروژن نیست و فقط در مردان قابلاستفاده است زیرا برای زنان عوارض متعددی ازجمله ناهنجاریهای جنین در زمان بارداری، تغییرات هورمونی و آلرژی به دنبال دارد. مطالعات نشان دادهاند که فیناستراید از پیشرفت آلوپسی آندروژنتیک در مردانی که تحت درمان هستند، میکاهد و در بسیاری از بیماران رشد مجدد موها را تحریک میکند.
اگرچه این دارو بیشتر از تاثیر بر روی ریزش موهای جلوی سر، روی طاسی بالای سر تاثیر میگذارد، اما مطالعات نشان دادهاند که این دارو رشد مجدد در ناحیه پیشانی را نیز افزایش میدهد. فیناستراید باید بهطور نامحدود ادامه یابد زیرا قطع مصرف آن باعث پیشرفت تدریجی اختلال ریزش مو میشود. یک مطالعه بر روی زنان یائسه هیچ اثری مفیدی از این دارو در درمان آلوپسی آندروژنتیک زنان نشان نداد.
4. جراحی
اگر دچار ریزش موی هورمونی ارثی هستید و نمیخواهید همیشه دارو مصرف کنید یا نگران عوارض این داروها هستید، ممکن است بخواهید تصمیم به کاشت مو بگیرید. کاشت مو روشی است که در آن یک جراح پلاستیک یا پوست، مو را به ناحیه طاس سر منتقل میکند. جراح معمولا موها را از پشت یا کنار سر به جلو یا بالای سر میبرد. کاشت مو معمولا در مطب پزشکی و تحت بیحسی موضعی انجام میشود.
بهطورمعمول، افرادی که کاشت مو انجام میدهند رشد مو در مناطقی که در آنها مو کاشته شده است را مشاهده خواهند کرد. میزان تراکم موهای جدید بسته به عوامل زیر متفاوت است:
- میزان شل بودن پوست سر شما
- تراکم فولیکولها در ناحیه پیوندی
- کالیبر یا کیفیت مو
- فر بودن مو
روشهای طبیعی درمان ریزش موی هورمونی ارثی چیست؟
اگرچه ریزش موی هورمونی ارثی، تحت تاثیر شرایط ژنتیکی اتفاق میافتد اما شما میتوانید با انجام برخی روشهای طبیعی، ریزش موی خود را متوقف کنید که در ادامه به این روشها اشاره شده است.
- ویتامینها و مکملها: مکملهای حاوی پالمتو، بیوتین و سایر گیاهان دارویی میتوانند در مسیر رشد مو تاثیر بگذارند. مقادیر کم بیوتین میتواند روی رشد مو تاثیر بگذارد. بنابراین مصرف آن به عنوان مکمل یا خوردن غذاهای غنی از بیوتین مانند زرده تخممرغ و گوشت یک روش موثر برای افزایش بیوتین است. ویتامینهای دیگر مانند روی و ویتامین D نیز میتوانند به جلوگیری از ریزش مو کمک کنند.
طبق مطالعات دانشکده پزشکی هاروارد، زنان مبتلا به ریزش مو نیز میتوانند از مکمل آهن برای تحریک رشد مو استفاده کنند. یک مطالعه در سال 2020 نشان داد گیاهانی که شواهد قابلتوجهی در مورد اثربخشی آنها در جلوگیری از ریزش مو وجود دارد عبارتاند از: زنجبیل صورتی و آبی، پالمتو، کدوتنبل، شبدر قرمز و جینسینگ قرمز چینی. این مکملها گردش خون را در پوست سر افزایش میدهند که این یک عامل اصلی در رشد مو محسوب میشود.
- رژیم غذایی سالم: تغییر رژیم غذایی میتواند یک جایگزین طبیعی برای داروها باشد. ویتامین D و سلنیوم (selenium) ویتامینهایی هستند که باعث سلامت مو میشوند و هر دو را میتوان در ماهیهای چرب مانند ماهی تن یا ماهی قزلآلا یافت. تخممرغ را میتوان به عنوان یک غذای فوقالعاده برای پیشگیری از ریزش مو در نظر گرفت زیرا حاوی پروتئین، بیوتین، سلنیوم و روی است. غذاهای مقوی مانند میوه و سبزیجات دارای برگ نیز میتوانند از ریزش مو جلوگیری کرده و رشد سالم مو را تحریک کنند.
- تزریق پلاسمای غنی از پلاکت به پوست سر (PRP): یکی از گزینههای طبیعی درمانی برای آلوپسی آندروژنیک برای مردان و زنان، تزریق پلاسمای غنی از پلاکت است. این یک روش درمانی است که شامل تزریق خون فرد به پوست سر برای تحریک رشد مو و جلوگیری از ریزش بیشتر مو است.
درنهایت، همانطور که مطرح شد ریزش موی هورمونی ارثی، بیماریای است که در اثر شرایط ژنتیکی اتفاق میافتد و اگرچه روشهای درمانی متعددی برای آن وجود دارد اما میزان اثربخشی این درمانها متفاوت است. با این حال، آنچه در این میان بسیار اهمیت دارد این است که به محض مشاهده علائم ریزش موی خود به پزشک مراجعه کنید و هرچه زودتر تحت درمان قرار بگیرید. در این صورت میتوانید از پیشرفت بیشتر ریزش مو جلوگیری کنید.
