بیماری دیابت میتواند بر کل بدن شما تاثیر بگذارد و مغز و اعصاب نیز از این مسئله مستثنا نیستند. مغز عضوی از بدن است که تنظیم دقیقی دارد. بااینحال، این عضو بدن به مقدار قند یا گلوکزی بهعنوان سوخت دریافت میکند بهشدت حساس است. از سوی دیگر، بالا بودن سطح قند خون میتواند به رگهای خونی تامینکننده اعصاب محیطی آسیب برساند و درنتیجه، آسیب عصبی را به همراه داشته باشد. به همین دلیل، چه به دیابت نوع یک و چه دیابت نوع دو مبتلا باشید، لازم است بدانید هم قند خون بالای ناشی از این بیماری و هم قند خون پایین ناشی از درمان دیابت میتواند مغز و اعصاب شما را تحت تاثیر قرار دهد. در ادامه با تاثیر دیابت بر روی مغز و اعصاب بیشتر آشنا میشوید.
فهرست مطالب
برخی از تاثیرات دیابت بر روی مغز بهخصوص در زمان بالا بودن قند خون، فورا ظاهر نمیشوند. در شرایط ابتلا به دیابت، در طول زمان، خطر آسیب به رگهای خونی ازجمله رگهای خونی کوچک موجود در مغز افزایش پیدا میکند. این آسیب میتواند ماده سفید مغز را تحت تاثیر قرار دهد. ماده سفید قسمتی از مغز است که در آن، اعصاب با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند. به همین دلیل، وقتی اعصاب موجود در مغز آسیب میبینند ممکن است دچار تغییراتی در تفکر شوید که به آن اختلال شناختی عروقی یا زوال عقل عروقی گفته میشود.
اگرچه این اختلال میتواند هم در شرایط ابتلا به دیابت نوع یک و هم در شرایط ابتلا به دیابت نوع دو ایجاد شود اما احتمال ابتلا به زوال عقل عروقی در افراد مبتلا به دیابت نوع یک که قند خون آنها بهخوبی کنترل شده است کمتر است. از سوی دیگر، هرچه مدت ابتلای شما به دیابت بیشتر باشد، احتمال ابتلای شما به زوال عقل بیشتر میشود. علاوه بر این، افراد مبتلا به دیابت نوع دو ممکن است به مشکلات دوبرابری دچار شوند زیرا آنها معمولا دچار مشکلات دیگری میشوند که این مشکلات میتوانند آسیب به عروقی خونی را به دنبال داشته باشند.
افراد مبتلا به دیابت نوع دو معمولا ازنظر متابولیکی شرایط کلی مناسبی ندارند و دچار کلسترول بد و تری گلیسیرید بالا، کلسترول خوب پایین، فشارخون بالا و چاقی هستند. دیابت میتواند با این مشکلات ترکیب شود و التهابی را ایجاد کند که درنهایت، به رگهای خونی بدن آسیب میرساند. به همین دلیل، کنترل و مدیریت خوب بیماری دیابت اهمیت بسیار زیادی دارد. بنابراین، اگر به دیابت مبتلا هستید مهم است که برای پیشگیری از بروز عوارض نامطلوب این بیماری از پزشک کمک بگیرید. شما میتوانید به این منظور از مشاوره پزشکی و ویزیت پزشک در منزل آزمایش آنلاین نیز استفاده کنید.
اگر بیماری دیابت خود را بهصورت شدید کنترل کنید احتمال اینکه دچار افت قند خون شوید زیاد است. این در حالی است که قند خون پایین نسبت به قند خون بالا میتواند اثرات فوریتر و بارزتری بر مغز داشته باشد. هرچه قند خون شما بیشتر کاهش پیدا کند علائمی که تجربه میکنید بیشتر میشود. این مسئله میتواند خلقوخوی شما را تحت تاثیر قرار دهد و فکر کردن را برای شما دشوار سازد.
همچنین، ممکن است دچار سردرد و سرگیجه شوید، ضعف در هماهنگی حرکتی را تجربه کنید یا در راه رفتن یا صحبت کردن مشکل پیدا کنید. افت شدید قند خون میتواند تشنج را نیز به دنبال داشته باشد یا حتی منجر به کما شود. اگرچه هر چند وقت یک بار افت قند خون معمولا نمیتواند تاثیر طولانیمدتی بر روی مغز بگذارد اما اگر مرتبا دچار قند خون پایین میشوید ممکن است از آن ناآگاه شوید و در این شرایط، در معرض خطر قرار بگیرید.
به این شرایط، ناآگاهی هیپوگلیسمی گفته میشود که این مسئله زمانی اتفاق میافتد که مغز شما در تشخیص قند خون پایین دچار مشکل میشود. وقتی این مسئله رخ میدهد علائم اولیه قند خون پایین مانند حالت تهوع، گرسنگی، لرزیدن، سردی یا مرطوب بودن پوست یا تپش قلب را متوجه نخواهید شد. در این شرایط، ممکن است دچار افت اورژانسی قند خون شوید. بنابراین، مهم است که در این مورد از پزشک کمک بگیرید و تا جای ممکن از بروز ناآگاهی هیپوگلیسمی پیشگیری کنید. مشاوره پزشکی تلفنی و ویزیت پزشک در منزل این امکان را در اختیار شما قرار میدهد که هرچه سریعتر با پزشک متخصص در این مورد صحبت کنید.
تحقیقات ارتباط میان دیابت و آلزایمر را نشان میدهند. افراد مبتلا به دیابت نوع دو نسبت به افرادی که به دیابت مبتلا نیستند دو برابر بیشتر احتمال دارد که به آلزایمر دچار شوند. بااینحال، تحقیقات در مورد چگونگی این تاثیر همچنان در حال انجام است. آلزایمر در اثر تجمع رسوبات یک پروتئین در مغز به نام بتا آمیلوئید رخ میدهد. در بعضی از افراد مبتلا به آلزایمر، بتا آمیلوئید تودههایی را ایجاد میکند که این تودهها باعث تداخل در توانایی سلولهای عصبی برای برقراری ارتباط با یکدیگر میشوند.
متخصصان مطرح میکنند که در پانکراس یعنی جایی که انسولین در آن تولید میشود، پروتئینهای مشابهی وجود دارند که این پروتئینها منجر به آسیب به سلولها و مرگ آنها میشوند. بنابراین، بهاحتمالزیاد این مسئله، عامل خطری مشترک برای بیماریهای دیابت نوع دو و آلزایمر است. بااینحال، این نکته نیز حائز اهمیت است که زوال عقل عروقی یکی از عوارض جانبی دیابت است و یکی از علل آلزایمر محسوب میشود. این مسئله، ارتباط میان دیابت و آلزایمر را کمی پیچیدهتر میکند و به همین دلیل، تحقیقات بیشتر در این مورد ضروری است.
قند خون بالا میتواند منجر به یک آسیب عصبی به نام نوروپاتی دیابتی شود. قند خون بالا به اعصاب بدن شما آسیب میرساند و باعث میشود که این اعصاب ارسال پیام به بخشهای مختلف بدن را متوقف کنند. درنتیجه این مسئله، مشکلات سلامتی متعددی ایجاد میشود و بیحسی خفیف تا درد ناشی از آن، انجام فعالیتهای مختلف را دشوار میسازد. در ادامه با نوروپاتیهای ناشی از دیابت آشنا میشوید.
این نوع نوروپاتی دیابتی، هر بار یکی از اعصاب را تحت تاثیر قرار میدهد و علائم آن بستگی به این مسئله دارد که کدامیک از اعصاب تحت تاثیر قرار گرفته است. برای مثال، نوروپاتی کانونی میتواند اعصاب قفسه سینه را تحت تاثیر قرار دهد و باعث بیحسی و درد در دیواره قفسه سینه شود که این مسئله به آنژین صدری، حمله قلبی یا آپاندیسیت شبیه است. سایر انواع نوروپاتی کانونی عبارتاند از:
پلی نوروپاتی دیابتی (DPN) شامل نوروپاتی خودکار و نوروپاتی پروگزیمال میشود. نوروپاتی خودکار در درجه اول، اعصاب خودمختار مرتبط با اندامهای داخلی، فرآیندها و سیستمهای قلب، دستگاه گوارش، اندامهای جنسی، مجاری ادراری و غدد عرق را دچار مشکل میسازد. علائم نوروپاتی خودکار عبارتاند از:
در مقابل، نوروپاتی پروگزیمال، اعصاب ران، پاها و باسن را تحت تاثیر قرار میدهد و همچنین میتواند بر معده و قفسه سینه تاثیر بگذارد. علائم این نوروپاتی عبارتاند از:
درصورتیکه پلی نوروپاتی دیابتی درمان نشود میتواند آسیب عصبی بیشتری را ایجاد کند و به اعصاب سایر بخشهای بدن مانند چشمها، دستگاه گوارش و اندام جنسی آسیب برساند. به همین دلیل، کنترل قند خون در بیماری دیابت اهمیت بسیار زیادی دارد و میتواند از بروز این عوارض نامطلوب پیشگیری کند.
بنابراین، اگر به دیابت مبتلا هستید بهمنظور پیشگیری از بروز عوارض این بیماری مهم است که در مورد مدیریت قند خون خود با پزشک مشورت کنید. شما میتوانید در این شرایط از مشاوره پزشکی تلفنی استفاده کنید و بهاینترتیب، بهراحتی و بهسرعت با پزشک متخصص در مورد شرایط خود صحبت کنید.
بهترین راه برای جلوگیری از تاثیر دیابت بر روی مغز و اعصاب یا به تاخیر انداختن آسیبهای ناشی از این بیماری، حفظ قند خون در محدوده هدف با کمک پزشک است. کارهای دیگری که میتوانید به این منظور انجام دهید عبارتاند از:
درنهایت، عدم مدیریت مناسب قند خون در افراد مبتلا به دیابت میتواند منجر به آسیبهای مختلفی در بخشهای متعدد بدن شود که به آنها عوارض دیابت گفته میشود. برخی از این عوارض، مغز و اعصاب را درگیر میکنند و در مواردی حتی میتوانند جان شما را به خطر بیندازند. بنابراین، مهم است که سطح قند خون خود را تحت نظارت یک پزشک در حالت سالم نگه دارید و از این طریق تا جایی که میتوانید از تاثیر دیابت بر روی مغز و اعصاب پیشگیری کنید. در این شرایط میتوانید از مشاوره پزشکی تلفنی و ویزیت پزشک در منزل نیز استفاده کنید و با پزشک متخصص در مورد وضعیت سلامتی خود مشورت کنید.