تومور مغزی توده یا رشد سلولهای غیر طبیعی در مغز است. انواع مختلفی از تومورهای مغزی وجود دارد. برخی از تومورهای مغزی غیر سرطانی (خوش خیم) و برخی از آنها سرطانی (بدخیم) هستند. تومورهای مغزی میتوانند از مغز شما شروع شوند (تومورهای مغزی اولیه). علاوخ بر این، سرطان میتواند در قسمتهای دیگر بدن شما شروع شده و به عنوان تومورهای مغزی ثانویه (متاستاتیک) به مغز گسترش یابد.
سرعت رشد تومور مغزی امکان دارد بسیار متفاوت باشد. سرعت رشد و همچنین محل تومور مغزی تعیین میکند که چگونه بر عملکرد سیستم عصبی شما تأثیر میگذارد و گزینههای درمان تومور مغزی به نوع تومور مغزی شما و همچنین اندازه و محل آن بستگی دارد.
فهرست مطالب
نشانههای تومورهای مغزی بسته به نوع، اندازه و محل دقیق مغز متفاوت است. به طور کلی، برخی از نشانههای هشدار دهنده تومور مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
بسیاری از علائم فوق میتواند ناشی از چیز دیگری نیز (به جز تومور مغزی) باشد. بدین خاطر مهم است که در صورت هر یک از این موارد با مشاوره پزشکی تلفنی تماس بگیرید.
بدتر شدن سردرد یکی از علائم شایع تومورهای مغزی است. تومور در مغز میتواند بر اعصاب حساس و عروق خونی فشار وارد کند. تومور مغزی همچنین از جریان آزاد مایع در مغز جلوگیری میکند و افزایش فشار معمولا باعث سردرد میشود. این ممکن است منجر به سردردهای جدید یا تغییر در الگوی قبلی سردرد شما شود، مانند موارد زیر:
البته باید به این نکته توجه داشته باشید که اگر بیشتر از قبل سردرد میگیرید یا بدتر از قبل شدهاید، لزوماً به این معنی نیست که شما تومور مغزی دارید. افراد به دلایل مختلفی دچار سردرد میشوند، از حذف وعده غذایی یا کم خوابی گرفته تا استرس. اما با توجه به تفاوت در علل ایجاد کننده سردرد، مهم است که با مشاوره پزشکی تلفنی خود صحبت کنید.
تومورهای مغزی میتوانند بر ساختارهای مغز فشار وارد کنند. این فشار میتواند با سیگنالهای الکتریکی بین سلولهای عصبی تداخل کند و منجر به تشنج شود. تشنج گاهی اوقات اولین علامت تومور مغزی است، اما ممکن است در هر مرحلهای رخ دهد. حدود 50 درصد از افراد مبتلا به تومور مغزی حداقل یک تشنج را تجربه میکنند. تشنج همیشه از تومور مغزی ناشی نمیشود.
وجود تومورها در مغز میتوانند عملکرد مغز را مختل کنند و بر شخصیت و رفتار شما تأثیر بگذارند. آنها همچنین میتوانند باعث تغییرات خلقی غیرقابل توضیح شوند. مثلا:
این تغییرات میتواند در اوایل تومور در مغز رخ دهد، اما تغییرات شخصیتی نیز امکان دارد در نتیجه شیمی درمانی یا سایر درمانهای سرطان ایجاد شود. به طور کلی، تغییرات شخصیتی و تغییرات خلقی میتواند نشانهای از یک مشکل پزشکی باشد. اگر نگران هستید، باید به مشاوره پزشکی خود مراجعه کنید تا در مورد این موضوع صحبت کنید.
مشکلات حافظه میتواند به دلیل وجود تومور در هر نقطه از مغز باشد، به خصوص اگر لوب پیشانی یا تمپورال را تحت تاثیر قرار دهد. توموری که بر لوب فرونتال یا جداری تأثیر میگذارد نیز میتواند استدلال و تصمیم گیری را مختل کند. برای مثال، ممکن است متوجه شوید که:
این دسته از علائم تومور مغزی میتواند در هر مرحله از این بیماری اتفاق بیفتد. همچنین میتواند یک عارضه جانبی ناشی از شیمی درمانی، پرتودرمانی یا سایر درمانهای سرطان باشد. این مشکلات امکان دارد با خستگی تشدید شود. مشکلات شناختی خفیف میتواند به دلایل مختلفی به جز تومور مغزی رخ دهد. آنها میتوانند در نتیجه کمبود ویتامین، داروها، یا شرایط سلامت روان، از جمله موارد دیگر باشند.
خستگی در علائم تومور مغزی فراتر از احساس خستگی به طور معمول است. اینها نشانههایی هستند که مشخص میکند شما در حال تجربه خستگی واقعی هستید:
خستگی میتواند به دلیل یک تومور سرطانی در مغز باشد، اما احتمالاً اولین علامت نیست.
افسردگی یک علامت رایج در میان افرادی است که تشخیص تومور مغزی توسط مشاوره پزشکی دریافت کردهاند. حتی مراقبان و عزیزان نیز ممکن است در طول دوره درمان دچار افسردگی شوند. این میتواند علائمی به صورت موارد زیر را بروز دهد:
ممکن است در مراحل اولیه ابتلا به تومور مغزی حالت تهوع و استفراغ داشته باشید زیرا تومور باعث عدم تعادل هورمونی یا افزایش فشار در مغز میشود. در طول درمان تومور سرطانی مغز، حالت تهوع و استفراغ میتواند از عوارض جانبی شیمی درمانی یا سایر درمانها باشد. البته ممکن است به دلایل مختلف دیگری از جمله مسمومیت غذایی، آنفولانزا یا بارداری دچار حالت تهوع و استفراغ شوید.
استفراغ ناشی از تومور مغزی معمولاً شدید است و اغلب به گونهای است که با استفراغی که در بارداری، مسمومیت غذایی یا آنفولانزا رخ میدهد بسیار متفاوت است. در هر صورت، اگر هر نوع استفراغ را تجربه میکنید، دریافت کمک از ویزیت پزشک در منزل خالی از لطف نیست.
احساس ضعف عمومی میتواند فقط به این دلیل اتفاق بیفتد که بدن شما در حال مبارزه با تومور است. برخی از تومورهای مغزی باعث بی حسی یا سوزن سوزن شدن دستها و پاها میشوند. ضعف یا بی حسی عضلانی فقط در یک طرف بدن اتفاق میافتد و میتواند نشان دهنده وجود تومور در قسمتهای خاصی از مغز باشد. به هر روی، هرگونه تغییر بی دلیل و ناگهانی در یک و یا چند عضو از بدن باید توسط مشاوره پزشکی مورد بررسی قرار گیرد. ضعف یا بی حسی نیز میتواند از عوارض جانبی درمان سرطان باشد.
برخی از علائم میتوانند نشانههایی را در مورد جایی که تومور ممکن است در مغز قرار داشته باشد، ارائه دهد. این علائم اغلب ممکن است با علائم کلی که در بالا به توضیح آنها پرداختیم، متفاوت باشند زیرا محل قرار گیری تومور مغزی در قسمتهای مختلف مغز میتواند عوارض و نشانههای متفاوتی را ایجاد کند. این علائم عبارتند از:
در ابتدا توضیح داده شد که برخی از تومورهای مغزی در ابتدا از مغز شروع میشوند اما برخی دیگر از سایر نقاط بدن شروع شده و به مغز پیشروی میکند. همانطور که حدس میزنید، عللی که منجر به ایجاد این دو نوع تومور مغزی میشود، متفاوت است. بنابراین، بنا به کسب آگاهی بیشتر از نوع تومور خود و قادر به تصمیم گیری بهتر، علل تومور مغزی را توضیح دادهایم.
تومورهای اولیه مغز از خود مغز یا در بافتهای نزدیک به آن، مانند غشای پوشاننده مغز (مننژ)، اعصاب جمجمه، غده هیپوفیز یا غده صنوبری منشأ میگیرند. تومورهای مغزی اولیه زمانی شروع میشوند که سلولهای طبیعی تغییراتی (جهش) در DNA خود ایجاد میکنند. DNA سلول حاوی دستورالعملهایی است که به سلول دستور میدهد چه کاری انجام دهد. جهشها به سلولها میگویند که به سرعت رشد کرده و تقسیم شوند و زمانی که سلولهای سالم میمیرند به زندگی خود ادامه دهند. نتیجه تودهای از سلولهای غیر طبیعی است که تومور را تشکیل میدهد.
در بزرگسالان، تومورهای مغزی اولیه بسیار کمتر از تومورهای ثانویه مغزی هستند که در آن سرطان از جای دیگری شروع شده و به مغز گسترش مییابد. انواع مختلفی از تومورهای اولیه مغز وجود دارد. هر کدام نام خود را از نوع سلولهایی که درگیری و بیماری را شروع میکند، گرفتهاند. آنها عبارتند از:
تومورهای مغزی ثانویه (متاستاتیک) تومورهایی هستند که در نتیجه سرطانی ایجاد میشوند که در جای دیگری از بدن شما شروع میشود و سپس به مغز گسترش می یابد (متاستاز). تومورهای مغزی ثانویه اغلب در افرادی رخ میدهد که سابقه سرطان دارند. به ندرت، تومور متاستاتیک مغز ممکن است اولین علامت سرطان باشد که در جای دیگری از بدن شما شروع شده است.
در بزرگسالان، تومورهای مغزی ثانویه بسیار شایع تر از تومورهای مغزی اولیه هستند. هر سرطانی میتواند به مغز سرایت کند، اما انواع رایج آن عبارتند از:
در اکثر افراد مبتلا به تومورهای اولیه مغزی، علت تومور مشخص نیست. اما تیم مشاوره پزشکی عواملی را شناسایی کردهاند که ممکن است خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهد. عوامل خطر عبارتند از:
اگر مشکوک به تومور مغزی هستید، ویزیت پزشک در منزل ممکن است تعدادی آزمایش و روش را توصیه کند. فرایندی که به منظور مفاینه صورت میگیرد، دارای مراحل مختلف است که مهم ترین آنها یک معاینه عصبی است.
درمان تومور مغزی به نوع، اندازه و محل تومور و همچنین سلامت کلی و ترجیحات شما بستگی دارد.
اگر تومور مغزی در مکانی قرار داشته باشد که برای انجام عمل جراحی قابل دسترسی باشد، جراح شما تلاش میکند تا آنجایی که میتوان با خیال راحت جراحی را انجام داده و تومور مغزی را خارج کند. برخی از تومورهای مغزی کوچک هستند و به راحتی از بافت مغز اطراف جدا میشوند، که حذف کامل جراحی را ممکن میکند. سایر تومورهای مغزی را نمیتوان از بافت اطراف جدا کرد یا در نزدیکی نواحی حساس مغز شما قرار دارند و این امر جراحی را خطرناک میکند. در این شرایط، ویزیت پزشک در منزل شما تا جایی که ایمن است، تومور را برمی دارد. حتی برداشتن بخشی از تومور مغزی ممکن است به کاهش علائم و نشانههای شما کمک کند.
جراحی برای برداشتن تومور مغزی خطراتی مانند عفونت و خونریزی دارد. سایر خطرات ممکن است به بخشی از مغز شما بستگی داشته باشد که تومور در آن قرار دارد. به عنوان مثال، جراحی روی یک تومور در نزدیکی اعصابی که به چشم شما متصل میشود ممکن است خطر از دست دادن بینایی را به همراه داشته باشد.
پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس یا پروتونها برای از بین بردن سلولهای تومور استفاده میکند. پرتودرمانی میتواند از یک دستگاه خارج از بدن شما (تابش پرتو خارجی) انجام شود و یا به ندرت، پرتودرمانی را میتوان در داخل بدن شما نزدیک به تومور مغزی قرار داد (براکی تراپی).
تابش پرتو خارجی میتواند فقط بر روی ناحیهای از مغز که تومور در آن قرار دارد متمرکز شود، یا میتواند به کل مغز شما اعمال شود (تابش به کل مغز). تشعشعات کل مغز اغلب برای درمان سرطانی استفاده میشود که از قسمت دیگری از بدن به مغز سرایت میکند و تومورهای متعددی را در مغز تشکیل میدهد.
به طور سنتی، پرتودرمانی از اشعه ایکس استفاده میکند، اما شکل جدیدتر این درمان از پرتوهای پروتون استفاده میکند. درمان پرتو پروتون به پزشکان اجازه میدهد تا تابش را با دقت بیشتری کنترل کنند. ممکن است برای درمان تومورهای مغزی در کودکان و تومورهایی که بسیار نزدیک به مناطق حساس مغز هستند مفید باشد. درمان پرتو پروتون به اندازه پرتودرمانی سنتی اشعه ایکس در دسترس نیست.
عوارض جانبی پرتودرمانی به نوع و دوز اشعهای که دریافت میکنید بستگی دارد. عوارض جانبی رایج در طول یا بلافاصله پس از تابش شامل خستگی، سردرد، از دست دادن حافظه، تحریک پوست سر و ریزش مو است.
رادیوسرجری استریوتاکتیک نوعی جراحی سنتی نیست. در عوض، رادیوسرجری از پرتوهای متعددی استفاده میکند تا شکلی متمرکز از پرتودرمانی برای کشتن سلولهای تومور در یک ناحیه بسیار کوچک ارائه دهد. هر یک از پرتوهای تشعشع قدرت خاصی ندارند، اما نقطهای که همه پرتوها به هم میرسند (در تومور مغزی) دوز بسیار زیادی از تابش را دریافت میکند تا سلولهای تومور را از بین ببرد. انواع مختلفی از فناوریها در رادیوسرجری برای ارسال پرتو به منظور درمان تومورهای مغزی استفاده میشود، مانند گاما نایف یا شتاب دهنده خطی. رادیوسرجری معمولاً در یک جلسه درمانی انجام میشود و معمولاً میتوانید همان روز به خانه بروید.
شیمی درمانی از داروها برای از بین بردن سلولهای تومور استفاده میکند. داروهای شیمی درمانی را میتوان به صورت خوراکی به صورت قرص یا تزریق داخل وریدی (داخل وریدی) مصرف کرد. داروی شیمی درمانی که اغلب برای درمان تومورهای مغزی استفاده میشود تموزولوماید (Temodar) است. بسته به نوع سرطان ممکن است داروهای شیمی درمانی دیگری توصیه شود.
عوارض جانبی شیمی درمانی به نوع و دوز داروهایی که دریافت میکنید بستگی دارد. با این حال، شیمی درمانی میتواند باعث تهوع، استفراغ و ریزش مو شود. آزمایشات سلولهای تومور مغزی شما میتواند تعیین کند که آیا شیمی درمانی برای شما مفید است یا خیر. نوع تومور مغزی شما نیز در تعیین اینکه آیا شیمی درمانی توصیه میشود یا خیر مفید است.
درمانهای دارویی هدفمند بر روی ناهنجاریهای خاص موجود در سلولهای سرطانی تمرکز دارند. با مسدود کردن این ناهنجاریها، درمانهای دارویی هدفمند میتوانند باعث مرگ سلولهای سرطانی شوند.
داروهای درمان هدفمند برای انواع خاصی از تومورهای مغزی در دسترس هستند و بسیاری دیگر در آزمایشات بالینی در حال مطالعه هستند. مشاوره پزشکی شما ممکن است سلولهای تومور شما را آزمایش کند تا ببیند آیا درمان هدفمند احتمالاً یک درمان مؤثر برای تومور مغزی شما است یا خیر.
از آنجا که تومورهای مغزی میتوانند در قسمتهایی از مغز ایجاد شوند که مهارتهای حرکتی، گفتار، بینایی و تفکر را کنترل میکنند، توانبخشی ممکن است بخشی ضروری از بهبودی باشد. بسته به نیاز شما، ویزیت پزشک در منزل ممکن است شما را به موارد زیر ارجاع دهد:
سایر روشهای درمانی اغلب شامل طب جایگزین است. تحقیقات کمی در مورد درمانهای مکمل و جایگزین تومور مغز انجام شده است. هیچ درمان جایگزینی برای درمان تومورهای مغزی ثابت نشده است. با این حال، درمانهای تکمیلی ممکن است به شما در مقابله با استرس ناشی از تشخیص تومور مغزی کمک کند. برخی از درمانهای تکمیلی که ممکن است به شما در مقابله کمک کند عبارتند از:
با پزشک خود در مورد گزینههای پیش رو خود صحبت کنید.
تشخیص تومور مغزی میتواند سخت و ترسناک باشد. این میتواند باعث شود که احساس کنید کنترل کمی بر سلامت خود دارید. اما شما میتوانید برای مقابله با شوک و اندوهی که ممکن است پس از تشخیص شما ایجاد شود، اقدامات لازم را انجام دهید. موارد زیر را در نظر بگیرید: