آیا هپاتیت کشنده است؟
نوشته شده توسط محمد امیر بابایی
21 / 02 / 1400
فهرست مطالب
هپاتیت چیست؟
هپاتیت به التهاب کبد اشاره دارد. این عارضه معمولاً در اثر عفونت‌های ویروسی ایجاد می‌شود، اما علل احتمالی دیگری نیز برای ابتلا به هپاتیت وجود دارد. این موارد شامل هپاتیت خود ایمنی و هپاتیت است که در نتیجه ثانویه داروها، سموم و الکل رخ می‌دهد. هپاتیت خود ایمنی بیماری است که وقتی بدن علیه بافت کبد آنتی بادی تولید می‌کند، رخ می‌دهد. کبد در ناحیه فوقانی شکم قرار دارد و عملکردهای حیاتی بسیار زیادی را انجام می‌دهد که بر متابولیسم بدن تأثیر می‌گذارد، از جمله:
- تولید صفرا که برای هضم غذا ضروری است
- فیلتر کردن سموم از بدن
- دفع بیلی روبین ( یک پیگمان (رنگدانه) تتراپیرول (چهارحلقه‌ای) بوده که حاصل شکسته شدن هموگلوبین است)، کلسترول، هورمون‌ها و داروها
- تجزیه کربوهیدرات‌ها، چربی‌ها و پروتئین‌ها
- فعال سازی آنزیم‌ها، پروتئین‌های تخصصی و ضروری برای عملکردهای بدن
- ذخیره گلیکوژن (نوعی قند)، مواد معدنی و ویتامین‌ها (A ، D ، E و K)
- سنتز پروتئین‌های خون مانند آلبومین
- سنتز عواملی که منجر به لخته شدن خون می‌شوند
طبق تحقیقات معتبر مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، تقریباً 4.4 میلیون آمریکایی در حال حاضر با هپاتیت مزمن B و C زندگی می‌کنند. بسیاری از افراد حتی نمی‌دانند که به هپاتیت مبتلا هستند.
گزینه‌های درمانی بسته به نوع هپاتیت بیمار متفاوت است. از طریق ایمن‌سازی و اقدامات احتیاطی در مورد سبک زندگی می‌توان تا حدودی از ابتلا به برخی از انواع هپاتیت پیشگیری کرد.
انواع هپاتیت
عفونت‌های ویروسی کبد که به عنوان هپاتیت طبقه بندی می‌شوند شامل هپاتیت A ، B ، C ، D و E می باشد. هر نوع از هپاتیت از طریق هپاتیت ویروسی متفاوتی منتقل می‌شود.
به طور کلی، هپاتیت A همیشه یک بیماری حاد و کوتاه مدت است، در حالی که هپاتیت B ، C و D به احتمال زیاد مداوم و مزمن هستند. هپاتیت E معمولاً حاد است و برای تمامی افراد به ویژه در خانم‌های باردار می‌تواند خطرناک باشد.
هپاتیت A
هپاتیت A در اثر عفونت ناشی از ویروس هپاتیت A (HAV) ایجاد می‌شود. این نوع هپاتیت معمولاً با مصرف غذا یا آب آلوده به مدفوع فرد آلوده به هپاتیت A منتقل می‌شود.
هپاتیت B
هپاتیت B از طریق تماس با مایعات عفونی بدن مانند خون، ترشحات واژن یا منی که حاوی ویروس هپاتیت B (HBV) است، منتقل می‌شود. مصرف داروهای تزریقی، رابطه جنسی با یک شریک آلوده یا اشتراک تیغ با فرد آلوده خطر ابتلا به هپاتیت B را افزایش می‌دهد.
افراد مبتلا به هر یک از انواع هپاتیت می‌خواهند بدانند که آیا هپاتیت کشنده است یا خیر. در پاسخ به این سوال باید گفت؛ مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) تخمین زده است که 1.2 میلیون نفر در ایالت متحده و 350میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری مزمن و خطرناک مبتلا شده‌اند.
هپاتیت C
هپاتیت C از ویروس هپاتیت C (HCV) به وجود می‌آید. هپاتیت C از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن آلود و معمولا از طریق استفاده از داروهای تزریقی و تماس جنسی منتقل می‌شود. HCV یکی از رایج‌ترین عفونت‌های ویروسی منتقله از طریق خون در ایالات متحده است. تقریباً 2.7 تا 3.9 میلیون آمریکایی در حال حاضر با ابتلا به این عفونت مزمن زندگی می‌کنند.
هپاتیت D
هپاتیت D به عنوان هپاتیت دلتا نیز شناخته شده است. این نوع از هپاتیت یک بیماری جدی کبدی است که توسط ویروس هپاتیت D (HDV) ایجاد می‌شود. HDV از طریق تماس مستقیم با خون آلوده منتقل می‌شود. هپاتیت D نوعی هپاتیت است که فقط در رابطه با عفونت هپاتیت B اتفاق می‌افتد. ویروس هپاتیت D بدون وجود هپاتیت B نمی‌تواند تکثیر شود. این نوع از هپاتیت در ایالات متحده بسیار نادر است.
هپاتیت E
هپاتیت E یک بیماری منتقله از طریق آب است که توسط ویروس هپاتیت E (HEV) ایجاد می‌شود. هپاتیت E عمدتا در مناطقی که فاقد سرویس فاضلاب اصولی و بهداشتی است، یافت می‌شود و معمولاً از بلع مواد مدفوعی که منجر به آلوده شدن آب شده است، منتقل می‌شود. این بیماری در ایالات متحده نادر است. با این حال، طبق گزارش CDC، مواردی از هپاتیت E در خاورمیانه، آسیا، آمریکای مرکزی و آفریقا گزارش شده است.
عواملی که منجر به ابتلا به هپاتیت غیر عفونی می‌شوند
- الکل و سایر سموم
مصرف زیاد الکل معمولا باعث آسیب کبدی و التهاب شود. گاهی اوقات از این عارضه به عنوان هپاتیت الکلی یاد می‌شود. الکل به طور مستقیم به سلول‌های کبد آسیب می‌رساند و با گذشت زمان و همچنین عدم درمان و تصحیح سبک زندگی می‌تواند باعث آسیب دائمی شده و منجر به نارسایی کبد و سیروز، ضخیم شدن و زخم شدن کبد شود. سایر علل سمی هپاتیت شامل استفاده بیش از حد یا مصرف بیش از حد داروها و قرار گرفتن در معرض سموم است.
- پاسخ سیستم خودایمنی
در برخی موارد، سیستم ایمنی بدن کبد را به عنوان یک ماده مضر و عاملی خارجی اشتباه گرفته و شروع به حمله به آن می‌کند. این حالت التهاب مداوم را به دنبال دارد که ممکن است از خفیف تا شدید باشد، که اغلب مانع عملکرد صحیح کبد می‌شود. این عارضه در زنان سه برابر بیشتر از مردان است.
علائم شایع هپاتیت
اگر فرد به یکی از انواع هپاتیت که مزمن هستند (مانند هپاتیت Cو B)، مبتلا باشد، در ابتدای بیماری علائمی را تجربه نخواهد کرد. لازم است بدانید، علائم ممکن است تا زمانی که بیماری بر عملکرد کبد تأثیر نگذارد، بروز ندهند. علائم و نشانه‌های هپاتیت حاد به سرعت ظاهر می‌شوند. آنها عبارتند از:
- خستگی
- تجربه علائمی شبیه آنفولانزا
- ادرار تیره
- مدفوع کمرنگ
- درد شکم
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن بدون دلیل
- زردی پوست و چشم که ممکن است نشانه‌هایی از زردی باشد
هپاتیت مزمن به آرامی ایجاد می‌شود، بنابراین ممکن است این علائم و نشانه‌ها خیلی جزئی باشند و به راحتی قابل تشخیص نباشند.
نحوه تشخیص هپاتیت
- بررسی سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی
برای تشخیص هپاتیت، ابتدا پزشک شرح حال بیمار را می‌گیرد تا فاکتورهای خطر ابتلا به هپاتیت عفونی یا غیر عفونی را تعیین کند. در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است به آرامی شکم بیمار را فشار دهد تا ببیند آیا درد یا حساسیت وجود دارد یا خیر. پزشک همچنین امکان دارد احساس کند که کبد بزرگ شده است یا خیر. اگر پوست یا چشم‌های بیمار زرد باشد، پزشک در هنگام معاینه این موضوع را یادداشت می‌کند.
- آزمایشات مربوط به عملکرد کبد
آزمایشات عملکرد کبد از نمونه‌های خون برای تعیین میزان کارآیی کبد بیمار استفاده می‌کند. نتایج غیر طبیعی این آزمایشات ممکن است اولین نشانه هشداردهنده که به معنی وجود مشکل جدی است را نمایان کند. به خصوص اگر در معاینه فیزیکی بیماری کبد هیچ نشانه‌ای وجود نداشته باشد. سطح بالای آنزیم کبد ممکن است نشان دهد که کبد تحت فشار است، آسیب دیده است یا به درستی کار نمی‌کند.
- سایر آزمایشات خون
اگر آزمایش‌های عملکرد کبد غیرطبیعی باشد، پزشک احتمالاً سایر آزمایش‌های خون را برای تشخیص منبع مشکل تجویز می‌کند. این آزمایشات می‌تواند ویروس‌هایی که منجر به ایجاد هپاتیت شده‌اند را تشخیص دهد. همچنین می‌توان از آنها برای بررسی آنتی بادی‌هایی که در شرایطی مانند هپاتیت خود ایمنی شایع هستند استفاده کرد.
- سونوگرافی
سونوگرافی از امواج اولتراسوند (فراصوت) برای ایجاد تصویری از اندام‌های داخلی شکم بیمار استفاده می‌کند. پزشک با انجام این آزمایش قادر است تا نگاهی دقیق‌تر به کبد و اندام‌های اطراف آن بیندازد. سونوگرافی می‌تواند مواردی را نشان دهد که عبارت‌اند از:
- وجود مایع در شکم
- آسیب یا بزرگ شدن کبد
- تومورهای کبدی
- ناهنجاری‌های مربوط به کیسه صفرا
گاهی اوقات پانکراس در تصاویر سونوگرافی نیز نشان داده می‌شود.
- نمونه برداری از کبد
نمونه برداری از کبد یک روش تهاجمی است که شامل گرفتن نمونه‌ای از بافت کبد توسط پزشک میباشد. این کار از طریق پوست بیمار و با استفاده از یک سوزن انجام می‌شود و نیازی به جراحی ندارد. به طور معمول، از سونوگرافی برای راهنمایی پزشک هنگام گرفتن نمونه بیوپسی استفاده می‌شود.
این آزمایش به پزشک اجازه می‌دهد تا با دید دقیقتری تعیین کند که عفونت یا التهاب چه تاثیری بر کبد بیمار گذاشته است. نمونه‌برداری از کبد را همچنین می‌توان برای بررسی و نمونه‌گیری از هر نقطه از کبد که به نظر غیرطبیعی می‌رسد، استفاده کرد.
چگونه هپاتیت درمان می‌شود؟
همانطور که در ابتدا اشاره شد، گزینه‌های درمای این بیماری با توجه به نوع هپاتیتی که فرد به آن مبتلا است و همچنین حاد یا مزمن بودن عفونت متفاوت است.
- هپاتیت A
هپاتیت A معمولاً نیازی به درمان ندارد زیرا بیماری کوتاه مدتی است. اگر علائم ناراحتی بسیار زیادی را برای بیمار به همراه داشته باشد، ممکن است استراحت مطلق توصیه شود. اگر بیمار استفراغ یا اسهال داشته باشد، دستورات مربوط به هیدراتاسیون و تغذیه پزشک را باید دنبال کرد.
واکسن هپاتیت A برای جلوگیری از این عفونت در دسترس است. اکثر کودکان واکسیناسیون را از 12 تا 18 ماهگی شروع می‌کنند. واکسن این نوع از بیماری هپاتیت شامل دو واکسن است. واکسیناسیون هپاتیت A برای بزرگسالان نیز در دسترس است و می‌تواند با واکسن هپاتیت B ترکیب شود.
- هپاتیت B
هپاتیت حاد B به درمان خاصی نیاز ندارد. این درحالیست که هپاتیت B مزمن با داروهای ضد ویروسی درمان می‌شود. این شکل از درمان می‌تواند پرهزینه باشد زیرا باید چندین ماه یا سال ادامه یابد. درمان هپاتیت B مزمن نیز نیاز به ارزیابی و نظارت منظم و مداوم پزشکی دارد تا مشخص شود آیا ویروس به درمان پاسخ می‌دهد یا خیر.
البته خوشبختانه با واکسیناسیون می‌توان از هپاتیت B پیشگیری کرد. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری واکسیناسیون هپاتیت B را برای همه نوزادان توصیه می‌کند. واکسن هپاتیت B اغلب شامل سه واکسن است که معمولا در شش ماه اول کودکی دوره تزریق آن تکمیل می‌شود. این واکسن همچنین به کلیه پرسنل بهداشتی و درمانی توصیه می‌شود.
- هپاتیت C
از داروهای ضد ویروسی برای درمان هر دو نوع حاد و مزمن هپاتیت C استفاده می‌شود. افرادی که به هپاتیت C مزمن مبتلا می‌شوند به طور معمول با ترکیبی از داروهای ضد ویروسی درمان می‌شوند. همچنین ممکن است برای تعیین بهترین روش درمان به آزمایش بیشتری نیاز داشته باشند. افرادی که در اثر هپاتیت C مزمن دچار سیروز (زخم کبد) یا بیماری کبدی می‌شوند ، ممکن است کاندید پیوند کبد باشند. در حال حاضر، هیچ واکسینی برای هپاتیت C وجود ندارد.
- هپاتیت D
در حال حاضر هیچ داروی ضد ویروسی برای درمان هپاتیت D وجود ندارد. طبق مطالعه 2013 CDC، می‌توان از دارویی به نام آلفا اینترفرون برای درمان هپاتیت D استفاده کرد، اما طبق گزارشات به دست امده تنها در حدود 25 تا 30 درصد از افراد بهبود یافته‌اند.
با واکسیناسیون هپاتیت B می‌توان از بروز هپاتیت D پیشگیری کرد، زیرا برای ابتلا به هپاتیت D و گسترش آن فرد باید حتما به هپاتیت نوع B مبتلا باشد.
- هپاتیت E
در حال حاضر، هیچ روش درمانی خاصی برای درمان هپاتیت E در دسترس نیست. از آنجا که عفونت اغلب حاد است، معمولاً به خودی خود برطرف می‌شود. به افرادی که به این نوع عفونت مبتلا هستند، اغلب به طور معمول توصیه می‌شود استراحت کافی داشته باشند، مایعات زیادی بنوشند، مواد مغذی کافی دریافت کنند و از مصرف الکل خودداری کنند. با این حال، زنان بارداری که به این عفونت مبتلا می‌شوند، نیاز به نظارت و مراقبت دقیق و دائم پزشک دارند.
- هپاتیت خود ایمنی
کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون یا بودزونید در درمان زود هنگام هپاتیت خود ایمنی بسیار مهم هستند. آنها برای درمان حدود 80 درصد افراد مبتلا به این بیماری موثر بوده‌اند.
آزوتیوپرین (ایموران) دارویی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کند نیز به طور معمول در درمان گنجانده می‌شود. این دارو می‌تواند با یا بدون استروئید مورد استفاده قرار گیرد.
سایر داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند مایکوفنولات (CellCept)، تاکرولیموس (پروگراف) و سیکلوسپورین (نئورال) نیز می‌توانند به عنوان جایگزین آزاتیوپرین برای درمان استفاده شوند.
همچنین شما می‌توانید برای انجام تست کرونا در منزل، از طریق آزمایش آنلاین درخواست دهید و یا پیش از انجام درخواست، با ویزیت پزشک در محل و یا حتی آنلاین، از وضعیت خود و یا عزیزانتان بهتر آگاه شوید.
