آمبولی ریه و راه‌های درمان آن
نوشته شده توسط فاطمه مهربان
18 / 10 / 1400
Notice: Undefined index: color_titel in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2447
Notice: Undefined index: color_bt_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2450
Notice: Undefined index: color_bg_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2453
Notice: Undefined variable: class_align in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined variable: class_align_m in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined index: title in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined variable: class_align in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined variable: class_align_m in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined index: btname in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined index: color_titel in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2506
Notice: Undefined index: color_bg_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2512
Notice: Undefined index: color_bt_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2513
Notice: Undefined index: color_titel in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2447
Notice: Undefined index: color_bt_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2450
Notice: Undefined index: color_bg_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2453
Notice: Undefined variable: class_align in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined variable: class_align_m in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined index: title in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2484
Notice: Undefined variable: class_align in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined variable: class_align_m in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined index: btname in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2487
Notice: Undefined index: color_titel in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2506
Notice: Undefined index: color_bg_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2512
Notice: Undefined index: color_bt_text in /home/azmayes2/public_html/wp-content/themes/azma/functions.php on line 2513
آمبولی ریه، لخته خونی است که در ریه‌ها ایجاد می‌شود و می‌تواند با محدود کردن جریان خون، کاهش سطح اکسیژن در خون و تاثیر بر سایر اندام‌ها موجب آسیب به بخشی از ریه شود. لخته‌های خونی متعدد یا بزرگ می‌توانند زندگی افراد را به خطر بیندازند. بااین‌حال، اگر برای آمبولی ریه درمان اورژانسی صورت بگیرد، احتمال آسیب دائمی به ریه کاهش پیدا می‌کند. اگر می‌خواهید در مورد آمبولی ریه اطلاعات بیشتری کسب کنید در ادامه با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
آمبولی ریه چه علائمی دارد؟
علائم آمبولی ریه بستگی به اندازه لخته و ناحیه‌ای که در آن گیر کرده است دارد. شایع‌ترین نشانه این مسئله، تنگی نفس است که ممکن است به‌صورت تدریجی یا ناگهانی رخ دهد. علائم دیگر آن عبارت‌اند از:
- اضطراب
- پوست سرد و مرطوب یا مایل به آبی
- درد قفسه سینه که ممکن است تا بازو، فک، گردن و شانه ادامه پیدا کند
- غش کردن
- ضربان قلب نامنظم
- احساس سبکی سر و سیاهی رفتن چشم‌ها
- تنفس سریع
- تپش قلب
- بالا آوردن خون
- نبض ضعیف
اگر متوجه شدید یک یا چند علائم بالا به‌خصوص تنگی نفس را تجربه می‌کنید لازم است فورا با اورژانس تماس بگیرید.
علل آمبولی ریه چیست؟
لخته‌های خون ممکن است به علل مختلفی ایجاد شوند. این مسئله در اثر ترومبوز ورید عمقی (DVT) اتفاق می‌افتد. ترومبوز ورید عمقی به این معناست که لخته‌های خون در سیاهرگ‌های عمقی بدن شکل می‌گیرند. دلایل مختلفی برای این مسئله وجود دارد که از میان آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جراحت یا آسیب: آسیب‌هایی مانند شکستگی استخوان یا پاره شدن عضله می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب برساند و موجب ایجاد لخته‌های خون شود.
- عدم تحرک: در دوره‌های طولانی عدم تحرک، جاذبه باعث می‌شود که خون در نواحی پایین بدن تجمع پیدا کند و درنتیجه لخته خون تشکیل شود. این مسئله معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که در سفری طولانی نشسته‌اید یا برای گذراندن دوران نقاهت از یک بیماری، در رختخواب دراز کشیده‌اید.
- شرایط پزشکی: برخی از شرایط پزشکی می‌توانند به‌راحتی باعث ایجاد لخته خون شوند. درمان‌هایی که شامل جراحی هستند اغلب نیاز به استراحت کوتاه‌مدت در رختخواب یا محدودیت در حرکت دارند که این مسئله می‌تواند با خطر لخته شدن خون همراه باشد. از سوی دیگر، برخی از روش‌های درمانی سرطان نیز می‌توانند عوارض جانبی‌ای مثل لخته شدن خون را داشته باشند. این مسئله خطر آمبولی ریه را افزایش می‌دهد.
آمبولی ریه چگونه تشخیص داده می‌شود؟
علائم آمبولی ریه بسیار متعدد است و از بدون نشانه بودن تا مرگ ناگهانی را شامل می‌شود. شایع‌ترین نشانه بارز این مسئله، تنگی نفس و به دنبال آن سرفه و درد قفسه سینه است. بااین‌حال، بسیاری از افراد ازجمله افرادی که آمبولی بزرگ دارند، ممکن است علائم خفیف داشته باشند یا علائمی را تجربه نکنند. وقتی با دریافت مشاوره پزشکی تلفنی، با پزشک صحبت می‌کنید او در مورد سلامت کلی و همچنین، سابقه بیماری‌ها از شما سوال می‌کند. او ممکن است برای تشخیص علت علائم، انجام یک یا چند آزمایش زیر را توصیه کند:
- اشعه ایکس قفسه سینه: اشعه ایکس قفسه سینه، آزمایشی استاندارد و غیرتهاجمی است که به پزشک کمک می‌کند قلب و ریه‌های شما را به‌منظور تشخیص علت علائم بررسی کند. آمبولی ریه از طریق این آزمایش تشخیص داده نمی‌شود. رایج‌ترین نتیجه آمبولی ریه در اشعه ایکس قفسه سینه، «طبیعی» است.
- الکتروکاردیوگرافی (ECG): این آزمایش، فعالیت الکتریکی قلب را اندازه‌گیری می‌کند. اگرچه آمبولی ریه را نمی‌توان با این روش تشخیص داد اما از طریق آن می‌توان علل دیگر درد قفسه سینه را بررسی کرد.
- توموگرافی کامپیوتری آنژیوگرافی ریه (CTPA): این تست، اولین روش تصویربرداری تشخیصی برای آمبولی ریه است. این روش به استفاده از ماده حاجب داخل وریدی نیاز دارد. به همین دلیل، افرادی که مشکلات کلیوی دارند به‌احتمال‌زیاد نمی‌توانند این آزمایش را انجام دهند زیرا ماده حجاب می‌تواند موجب ابتلا به بیماری‌های کلیوی یا تشدید این بیماری‌ها شود. در این شرایط، پزشک معمولا برای تشخیص آمبولی ریه از اسکن VQ استفاده می‌کند.
- اسکن تهویه- پرفیوژن (VQ): اسکن VQ در دو بخش انجام می‌شود. در بخش اول، گاز رادیواکتیو تنفس می‌شود و به‌منظور مشاهده جریان هوا در ریه‌ها، عکس‌هایی گرفته می‌شود. در بخش دوم، ماده رادیواکتیو متفاوتی به رگ بازو تزریق می‌شود و با استفاده از آن، تصاویر بیشتری برای مشاهده جریان خون در ریه‌ها گرفته می‌شود. این روش زمانی استفاده می‌شود که توموگرافی کامپیوتری آنژیوگرافی ریه برای شما قابل انجام نیست یا نتایج آن برای شما غیرقطعی بوده است. همچنین در برخی موارد ممکن است نیاز به آزمایش بیشتری باشد و به همین دلیل اسکن VQ انجام می‌شود.
- آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی ریه (MRPA): این آزمایش معمولا زمانی استفاده می‌شود که امکان انجام توموگرافی کامپیوتری آنژیوگرافی ریه یا اسکن VQ وجود نداشته باشد. مزایای بالقوه آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی ریه این است که در آن از تشعشعات یونیزان استفاده نمی‌شود و مانند اسکن VQ معاینه می‌تواند با ونوگرافی MR انجام شود.
- ونوگرافی: ونوگرافی، آزمایشی تهاجمی است که به‌ندرت برای تشخیص آمبولی ریه استفاده می‌شود. این روش، اشعه ایکس تخصصی رگ‌های پاست و به استفاده از ماده حاجب نیاز دارد.
- آنژیوگرافی ریه: آنژیوگرافی ریه، آزمایشی تهاجمی است که به‌ندرت برای تشخیص آمبولی حاد ریه مورداستفاده قرار می‌گیرد. در این روش، برش کوچکی ایجاد می‌شود و پزشک ابزاری تخصصی را از طریق رگ‌ها هدایت می‌کند. برای دیدن رگ‌های خونی در این روش از ماده حاجب استفاده می‌شود.
- سونوگرافی داپلر وریدی: این آزمایش کاربردی و غیرتهاجمی برای تشخیص ترومبوز ورید عمقی استفاده می‌شود. لازم است بدانید حتی اگر نتیجه این سونوگرافی برای ترومبوز ورید عمقی منفی باشد، باز هم احتمال آمبولی ریه وجود دارد. در سونوگرافی داپلر وریدی از امواج رادیویی برای مشاهده جریان خون و بررسی لخته‌های خون در پاها استفاده می‌شود.
- آزمایش دی دایمر: آزمایش دی دایمر، یک آزمایش خون است که برای تشخیص ترومبوز ورید عمقی و آمبولی ریه استفاده می‌شود. در این آزمایش، علائم این دو مسئله بر اساس احتمال لخته شدن خون بررسی می‌شود. درصورتی‌که نتیجه آزمایش دی دایمر مثبت باشد پزشک با روش تصویربرداری مناسب برای تایید نتیجه آزمایش اقدام می‌کند.
آمبولی حاد ریه، انسدادی در شریان ریه است که اغلب توسط یک لخته خون ایجاد می‌شود. این بیماری شایع و در برخی موارد، کشنده است. وقتی پزشک شما را ازنظر ابتلا به آمبولی ریه بررسی می‌کند، مهم است که این ارزیابی، کارآمد باشد و آزمایش‌های غیرضروری برای شما انجام نشود. در این صورت، می‌توانید به‌سرعت تحت درمان قرار بگیرید. شما می‌توانید در این مورد از مشاوره پزشکی نیز استفاده کنید و به‌این‌ترتیب، به‌راحتی و به‌سرعت با یک پزشک متخصص صحبت کنید.
عوامل خطر آمبولی ریه چیست؟
عواملی که می‌توانند خطر ترومبوز ورید عمقی و آمبولی ریه را افزایش دهند شامل موارد زیر هستند:
- سرطان
- سابقه خانوادگی آمبولی ریه
- وضعیت افزایش قدرت انعقادپذیری خون یا اختلالات ژنتیکی لخته شدن خون، ازجمله:
- فاکتور پنج لیدن
- جهش ژن پروترومبین
- سطوح بالای هموسیستئین
- سابقه حمله قلبی یا سکته
- چاقی
- سبک زندگی بدون تحرک
- مصرف استروژن یا تستوسترون
اگر نگران بروز آمبولی ریه هستید می‌توانید به این منظور مشاوره تلفنی پزشکی دریافت کنید و درنتیجه از عوامل خطر آمبولی ریه با جزئیات بیشتری آگاه شوید.
آمبولی ریه چگونه درمان می‌شود؟
روش درمان آمبولی ریه بسته به اندازه و محل لخته خون متفاوت است. اگر آمبولی ریه، جزئی باشد و از سوی دیگر، زود تشخیص داده شود، پزشک ممکن است در هنگام ارائه مشاوره تلفنی پزشکی برای درمان مشکل، دارو تجویز کند. برخی از داروها می‌توانند لخته‌های جزئی را تجزیه کنند. پزشک ممکن است به این منظور، داروهای زیر را تجویز کند:
- داروهای ضدانعقاد: داروهایی مثل هپارین و وارفارین که داروهای رقیق‌کننده خون هستند می‌توانند مانع از ایجاد لخته‌های جدید در خون شوند. این داروها می‌توانند در شرایط اورژانسی، جان شما را نجات دهند. دسته‌ای دیگر از داروهای ضدانعقاد رایج، داروهای ضدانعقاد خوراکی مستقيم (DOACs)، ازجمله داروهای ریواروکسابان و آپیکسابان هستند که این داروها می‌توانند در درمان ترومبوز ورید عمقی و آمبولی ریه و پیشگیری از این بیماری‌ها موثر باشند. اثربخشی این داروها توسط سازمان غذا و داروی ایالات‌متحده آمریکا (FDA) تایید شده است.
- داروهای ترومبولیتیک: این داروها می‌توانند لخته خون را بشکنند و جریان و پرفیوژن خون را بهبود ببخشند. این داروها برای افرادی مورداستفاده قرار می‌گیرد که در شرایط اورژانسی در بیمارستان بستری هستند زیرا یک عارضه جانبی خطرناک این داروها این است که ممکن است مشکلات خونریزی خطرناکی در اثر استفاده از آن‌ها رخ دهد.
اگر به دلیل لخته‌های خون در شرایط ناپایداری قرار دارید و برای بهبود جریان خون در ریه‌ها و قلبتان به خون‌رسانی اورژانسی نیاز دارید ممکن است پزشک برای شما از روش‌های کم‌تهاجمی یا جراحی استفاده کند. این روش‌ها به‌خصوص زمانی ضروری هستند که امکان استفاده از داروهای ترومبولیتیک وجود نداشته باشد. برخی از روش‌هایی که پزشک ممکن است از آن‌ها برای درمان آمبولی ریه استفاده کند عبارت‌اند از:
- روش‌های هدایت کاتتر: از این روش‌ها برای تجزیه کردن و از بین بردن لخته خون استفاده می‌شود. یک لوله نازک که کاتتر نامیده می‌شود لخته خون در شریان ریوی را به بیرون می‌کشد و سپس آن را تجزیه و حل می‌کند.
- جراحی باز: پزشکان از جراحی باز فقط در شرایط اضطراری استفاده می‌کنند که این شرایط عبارت‌اند از:
- امکان استفاده از روش‌های کم‌تهاجمی جهت هدایت کاتتر وجود ندارد.
- داروها برای تجزیه لخته خون موثر نیستند.
- داروها منع مصرف دارند یا می‌توانند خطرات زیادی را برای بیمار به همراه داشته باشند.
چگونه می‌توان از آمبولی ریه پیشگیری کرد؟
پس از اینکه به دلیل آمبولی ریه در بیمارستان بستری شدید و تحت درمان قرار گرفتید، به شما توصیه می‌شود که برای علت زمینه‌ای ترومبوز ورید عمقی و آمبولی ریه تحت درمان قرار بگیرید. احتمالا پزشک به شما توصیه می‌کند که برای پیشگیری از بازگشت لخته‌های خون، مصرف داروهای ضد انعقاد، مانند هپارین و وارفارین یا داروهای جدیدتری به نام داروهای ضدانعقاد خوراکی مستقيم را شروع کنید.
انجام ورزش منظم برای پاها و همچنین، انجام رفتارهای بهبود سلامتی برخی از عناصر مهم پیشگیری از آمبولی ریه و گذراندن دوران نقاهت آن است. در هنگام دریافت مشاوره پزشکی تلفنی، پزشک می‌تواند در مورد نحوه مراقبت از خود برای پیشگیری از لخته شدن خون در آینده به شما دستورالعمل‌های کاملی را ارائه دهد.
درنهایت، آمبولی ریه زمانی اتفاق می‌افتد که لخته‌های خون به شریان‌های ریه برسند. این لخته‌های خون اغلب از ترومبوز ورید عمقی ناشی می‌شوند و می‌توانند درنتیجه عواملی مانند آسیب به استخوان یا عضله یا از دوره‌های طولانی‌مدت فعالیت نداشتن ایجاد شوند. در بسیاری از موارد، علت ترومبوز ورید عمقی و آمبولی ریه با وجود ارزیابی کامل ناشناخته می‌ماند. آمبولی ریه می‌تواند به‌شدت خطرناک باشد. بنابراین، اگر علائمی مانند درد قفسه سینه، بالا آوردن خون یا غش را تجربه کردید مهم است که هر چه سریع‌تر با یک پزشک متخصص در این مورد صحبت کنید. شما می‌توانید در این شرایط از ویزیت پزشک در منزل و یا مشاوره تلفنی پزشکی استفاده کنید.
