آزمایش مدفوع
نوشته شده توسط فاطمه مهربان
02 / 11 / 1400
آزمایش مدفوع شامل مجموعه آزمایش‌هایی است که بر روی نمونه مدفوع انجام می‌شود تا از این طریق بتوان برخی از بیماری‌های موثر بر دستگاه گوارش را تشخیص داد. این بیماری‌ها می‌توانند شامل عفونت، مشکل در جذب مواد مغذی و سرطان باشند. برای انجام کشت مدفوع، نمونه مدفوع در ظرف تمیزی جمع‌آوری می‌شود و سپس در آزمایشگاه مورد تجزیه‌وتحلیل قرار می‌گیرد. این آزمایش می‌تواند بیماری‌های گوارشی متعددی را تشخیص دهد و به همین دلیل، معمولا در شرایط وجود برخی از علائم گوارشی، انجام آن توسط پزشک توصیه می‌شود. در ادامه با این آزمایش بیشتر آشنا می‌شوید.
فهرست مطالب
چرا آزمایش مدفوع انجام می‌شود؟
اگر دچار علائم گوارشی شده‌اید، ممکن است پزشک به شما توصیه کند که آزمایش مدفوع انجام دهید. تجزیه‌وتحلیل مدفوع به دلایل زیر انجام می‌شود:
- کمک به تشخیص بیماری‌های دستگاه گوارش، کبد و پانکراس. برخی آنزیم‌ها ممکن است در مدفوع بررسی شوند تا از این طریق نحوه عملکرد پانکراس مشخص شود.
- کمک به یافتن علت علائم موثر بر دستگاه گوارش مانند اسهال طولانی‌مدت، اسهال خونی، افزایش میزان گاز، حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، نفخ، درد شکم، گرفتگی شکم و تب.
- تشخیص سرطان روده بزرگ از طریق بررسی وجود خون مخفی در مدفوع.
- تشخیص انگل‌هایی مانند کرمک یا ژیاردیا.
- تشخیص علت عفونت مانند باکتری، قارچ یا ویروس.
- تشخیص سندرم سوء جذب. برای انجام این آزمایش، مدفوع به‌صورت 72 ساعته جمع‌آوری می‌شود و سپس ازنظر چربی و گاهی اوقات فیبرهای گوشت بررسی می‌شود.
بنابراین، اگر علائم گوارشی را تجربه می‌کنید، پزشک ممکن است برای تشخیص هر یک از مشکلاتی که در بالا مطرح شد از شما بخواهد آزمایش مدفوع انجام دهید. بااین‌حال، مهم است در قبل از انجام آزمایش مدفوع به نحوه آماده شدن برای آن توجه کنید. شما می‌توانید به این منظور از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین نیز استفاده کنید و به‌این‌ترتیب، به‌سرعت و به‌راحتی در مورد علائم خود با یک پزشک متخصص صحبت کنید.
نحوه آمادگی برای آزمایش مدفوع چگونه است؟
ازآنجایی‌که بسیاری از داروها می‌توانند نتیجه آزمایش را تغییر دهند، مهم است که بسته به نوع تجزیه‌وتحلیل مدفوع، از مصرف برخی داروها پرهیز کنید. برای مثال، ممکن است لازم باشد مصرف داروهایی مانند آنتی‌اسیدها، داروهای ضداسهال، داروهای ضدانگل، آنتی‌بیوتیک‌ها، ملین‌ها یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) را از یک تا دو هفته قبل از انجام آزمایش قطع کنید.
بنابراین، قبل از انجام آزمایش مدفوع، حتما در مورد هرگونه دارویی که مصرف می‌کنید با پزشک صحبت کنید. شما می‌توانید به این منظور از مشاوره تلفنی پزشکی آزمایش آنلاین نیز استفاده کنید. همچنین، درصورتی‌که هر یک از موارد زیر در مورد شما صدق می‌کند لازم است پزشک را در جریان بگذارید:
- اخیرا آزمایش اشعه ایکس با استفاده از مواد کنتراست باریم، مانند تنقیه باریم یا سری دستگاه گوارش فوقانی (بلع باریم) انجام داده‌اید. باریم می‌تواند در نتایج آزمایش مدفوع، تداخل ایجاد کند.
- در هفته‌ها یا ماه‌های اخیر سفر و به‌خصوص سفر خارجی داشته‌اید. این مسئله می‌تواند به پزشک کمک کند که برای تشخیص انگل‌ها، قارچ‌ها، ویروس‌ها یا باکتری‌هایی که ممکن است باعث مشکل شده باشند اقدام کند.
- اگر مدفوع شما باید ازنظر وجود خون بررسی شود، ممکن است لازم باشد که دو تا سه روز قبل از انجام آزمایش مدفوع، از مصرف برخی غذاها اجتناب کنید. این امر بستگی به نوع آزمایش مدفوع دارد. همچنین، اگر در دوره قاعدگی یا خونریزی فعال ناشی از هموروئید هستید، آزمایش مدفوع ندهید.
آزمایش مدفوع چگونه انجام می‌شود؟
نمونه مدفوع را می‌توان در خانه یا در آزمایشگاه جمع‌آوری کرد. اگر نمونه را در خانه جمع‌آوری می‌کنید آزمایشگاه کیت جمع‌آوری نمونه مدفوع را در اختیار شما قرار می‌دهد. نمونه مدفوع را به‌صورت زیر جمع‌آوری کنید:
- قبل از جمع‌آوری مدفوع ادرار کنید تا در نمونه مدفوع، ادرار وجود نداشته باشد.
- قبل از دست زدن به مدفوع، دستکش بپوشید زیرا مدفوع می‌تواند حاوی باکتری‌هایی باشد که موجب گسترش عفونت می‌شوند. پس از اینکه دستکش‌ها را از دست خود درآوردید، دست‌های خود را بشویید.
- مدفوع را در ظرفی خشک قرار دهید.
- هم می‌توانید مدفوع جامد و هم مدفوع مایع را جمع‌آوری کنید.
- نمونه را از کاسه توالت جمع‌آوری نکنید.
- مراقب باشید که کاغذ توالت، آب یا صابون با نمونه مدفوع مخلوط نشود.
- در ظرف را بگذارید و آن را به آزمایشگاه تحویل دهید.
ظرف دربسته را در اسرع وقت به آزمایشگاه بدهید. برای انجام برخی آزمایش‌ها ازجمله آزمایش تشخیص سندرم سوء جذب لازم است سه روز متوالی نمونه مدفوع خود را جمع‌آوری کنید.
آزمایش مدفوع چه خطراتی دارد؟
هر نمونه مدفوع می‌تواند حاوی میکروب‌هایی باشد که این میکروب‌ها می‌توانند باعث گسترش بیماری شوند. بنابراین، مهم است که پس از انجام آزمایش، دست‌های خود را به‌دقت بشویید و برای دست زدن به مدفوع از روش‌های ایمن استفاده کنید تا مانع انتشار عفونت شوید. همچنین اگر در این مورد با سوالات یا ابهاماتی روبرو هستید می‌توانید با استفاده از امکان ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره پزشکی تلفنی آزمایش آنلاین، سوالات خود را با یک پزشک متخصص در میان بگذارید.
نتایج آزمایش مدفوع چگونه است؟
هر آزمایشگاه محدوده متفاوتی برای نتایج طبیعی جواب آزمایش مدفوع در نظر می‌گیرد. بنابراین، نتایج طبیعی و غیرطبیعی آزمایش مدفوع که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید تنها یک راهنما هستند. همچنین پزشک در هنگام ارائه مشاوره پزشکی بر اساس سن، سابقه سلامتی و عوامل دیگر، نتایج آزمایش شما را تجزیه‌وتحلیل می‌کند. مشخص شدن نتیجه آزمایش مدفوع حداقل یک تا سه روز طول می‌کشد. در ادامه با نتایج آزمایش مدفوع بیشتر آشنا می‌شوید.
نتیجه طبیعی آزمایش مدفوع
- مدفوع، قهوه‌ای، نرم و خوش‌فرم به نظر می‌رسد.
- در مدفوع، خون، مخاط، چرک، الیاف گوشت هضم نشده، باکتری‌های مضر، ویروس‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها وجود ندارد.
- مدفوع لوله‌ای‌شکل است.
نتیجه غیرطبیعی آزمایش مدفوع
- مدفوع به رنگ سیاه، قرمز، سفید، زرد یا سبز است.
- مدفوع به شکل مایع یا بسیار سفت است.
- میزان مدفوع، بیش‌ازحد است.
- در مدفوع، خون، مخاط، چرک، الیاف گوشت هضم نشده، باکتری‌های مضر، ویروس‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها وجود دارد.
- مدفوع حاوی سطوح پایین آنزیم‌هایی مثل تریپسین یا الاستاز است.
بسیاری از شرایط می‌توانند بر نتیجه آزمایش مدفوع تاثیر بگذارند. پزشک در هنگام ارائه مشاوره پزشکی در این مورد که نتایج غیرعادی ممکن است به سابقه علائم و بیماری‌های شما مرتبط باشد، با شما صحبت خواهد کرد.
نتایج غیرطبیعی آزمایش مدفوع چگونه تفسیر می‌شود؟
همانطور که مطرح شد مقادیر طبیعی و غیرطبیعی نتیجه آزمایش مدفوع در هر آزمایشگاه تا حدی متفاوت است. بااین‌حال، اگر نتیجه آزمایش مدفوع شما غیرطبیعی است، آگاهی از نکات زیر می‌تواند برای شما مفید باشد.
- سطح بالای چربی در مدفوع می‌تواند ناشی از بیماری‌هایی مانند پانکراتیت (التهاب پانکراس)، اسپروی سلیاک (بیماری سلیاک)، فیبروز کیستیک یا سایر اختلالاتی باشد که جذب چربی‌ها توسط بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- علت وجود الیاف گوشت هضم نشده در مدفوع می‌تواند پانکراتیت باشد.
- pH پایین مدفوع می‌تواند به دلیل سوء جذب کربوهیدرات یا چربی باشد. در مقابل، مدفوع با pH بالا می‌تواند به معنای وجود التهاب در روده (کولیت)، سرطان یا مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها باشد.
- وجود خون در مدفوع می‌تواند نشان‌دهنده خونریزی در دستگاه گوارش باشد.
- وجود گلبول‌های سفید خون در مدفوع می‌تواند نشان‌دهنده التهاب روده‌ها مانند کولیت اولسراتیو یا عفونت باکتریایی باشد.
- یکی از علل شایع اسهال در کودکان خردسال، روتاویروس است. بنابراین، اگر کودک به اسهال دچار باشد، ممکن است نمونه مدفوع او ازنظر وجود این ویروس بررسی شود.
- سطح بالای ترکیبات احیاکننده در مدفوع می‌تواند نشان‌دهنده اختلال در هضم برخی قندها باشد.
- سطح پایین ترکیبات احیاکننده در مدفوع می‌تواند نشان‌دهنده بیماری سلیاک، فیبروز کیستیک یا سوءتغذیه باشد. داروهایی مانند کلشی‌سین و قرص‌های ضدبارداری نیز می‌توانند باعث کاهش سطح ترکیبات احیاکننده در مدفوع شوند.
درنهایت، آزمایش مدفوع به پزشک کمک می‌کند که مشکلات دستگاه گوارش شما را تشخیص دهد و برای درمان آن‌ها اقدام کند. نمونه مدفوع می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد مشکلات معده، روده، مقعد یا سایر بخش‌های دستگاه گوارش در اختیار پزشک قرار دهد. بنابراین، اگر اخیرا دچار مشکلات گوارشی شده‌اید ممکن است پزشک از شما بخواهد که آزمایش مدفوع بدهید. این آزمایش خطر خاصی به همراه ندارد اما در هنگام دریافت نمونه مهم است که نکات بهداشتی را به‌خوبی رعایت کنید. اگر می‌خواهید برای مشکلات گوارش خود با یک پزشک متخصص صحبت کنید می‌توانید به این منظور از خدمات ویزیت پزشک در منزل یا مشاوره پزشکی تلفنی آزمایش آنلاین استفاده کنید.
